Op audiëntie bij de paus

Een uitnodiging voor een audiëntie bij de paus krijg je niet elke dag en je hoeft ook niet katholiek te zijn om dat leuk te vinden. Toen de leden van de buitenlandse persvereniging in Rome – voor het eerst sinds 40 jaar – zo’n aanbod kregen, hoefde ik ook niet lang te aarzelen. En zo bevond ik mij op zaterdag 18 mei om 10 uur ’s ochtends onder de zuilengalerij van Bernini voor de Sint Pieter in de wacht voor de Portone di Bronzo, de grote bronzen deur die toegang geeft tot het Palazzo Apostolico, het pauselijk paleis.

Het ging om een pauselijke privéaudiëntie, maar dat woord ‘privé’ moet je niet al te letterlijk nemen. De paus geeft elke woensdagochtend als hij in Rome is een ‘gewone’ audiëntie. In de zomer gebeurt dat op het Sint Pietersplein, dat dan volgebouwd is met stoeltjes, en in de koelere jaargetijden in de Sala Nervi binnen de Vaticaanse muren.

Massaal gebeuren

Dat is een behoorlijk massaal gebeuren, waar de afgelopen jaren elke keer gemiddeld een kleine 20.000 gelovigen en geïnteresseerden aan deelnamen. De ‘privéontmoetingen’ zijn intiemer, maar vaak ook voor fikse groepen. De onze was zo’n 400 man sterk uit 54 landen, onder wie alle Nederlandse correspondenten, ook omdat veel collegae van de gelegenheid gebruik hadden gemaakt om gezinsleden mee te tronen. Zelf had ik ook een balletje opgegooid bij mijn vrouw, maar die bedankte voor de eer. Zij is geboren en getogen Romeinse en heeft daardoor meer paters en pausen gezien dan haar lief is, dus ik drong ook niet aan.

Dresscode

Daar stonden we dan, ruim een uur lang schuilend voor onophoudelijke slagregens (het staat nu wel vast dat dit qua weer in Rome de slechtste meimaand ooit is) naast de indrukwekkende zuilen en pal tegenover de herentoiletten, zoals ons te verstaan was gegeven. De kledingcode was rigide – heren in het zwart met stropdas, dames in zedige mantelpakken zonder felle kleuren –, zodat onze groep wel wat weg had van een doodgraversuitje of een Blues Brothers-reünie.

Geen handkussen en buigingen

Eindelijk was het dan zover en konden we door de metaaldetector en de Bronzen Poort heen, langs de Zwitserse gardisten, om in die indrukwekkende dicht beschilderde gangen en trappenhuizen terecht te komen die je anders nooit te zien krijgt. Bestemming was de Sala Clementina, een onder paus Clemens VIII aan het eind van de 16^e eeuw aangelegde grootse ontvangstruimte met prachtige fresco’s van onder meer de Vlaming Paul Bril.

Eenmaal aangekomen hield een medewerkster van het ceremonieel ons vriendelijk voor dat we na de toespraak van de paus hem wel een hand mochten geven, maar dat handkussen en buigingen niet op prijs gesteld zouden worden. Daarin vind je toch iets terug van de Franciscaanse geest, waaraan deze paus zijn naam heeft ontleend.

Nog even wachten en toen kwam hij binnen, vergezeld van de prefect van de Casa Pontificia, de pauselijke huishouding, Mons. Georg Gänswein (vanwege zijn goede looks ook wel bekend als il Bel Giorgio, ofwel Mooie Sjors) en de persoonlijk secretaris, Mons. Fabian Pedacchio Leaniz. Na een korte inleidende speech van de voorzitster van de persvereniging – waarin zij inging op de aanvallen op de onafhankelijke pers van politici, haatzaaiers en internetbots – was het de beurt aan paus Franciscus zelf.

Fake news

Die las een toespraak voor, waarin hij zijn publiek opriep kritisch te blijven, ook ten aanzien van misstanden in de kerk zelf, en te vechten tegen fake news, al te gemakkelijke antwoorden en gewelddadig en vijandig taalgebruik. ‘Word geen megafoon van de sterkste!’ hield hij ons voor en zoiets horen journalisten natuurlijk graag.

Er volgde nog een zeer actuele verwijzing naar de ‘in een kerkhof veranderde Middellandse Zee’, die overkwam als een indirecte aanval op vice-premier Salvini. Die reageerde daarop ook meteen vanaf het Domplein in Milaan, waar hij ’s middags zijn Europese verkiezingscampagne afsloot, met de opmerking dat de paus dat wel kon zeggen maar dat er juist dankzij hem geen vluchtelingen meer verdrinken.

Kermis

Tot slot volgde de ceremonie van het handschudden. Dat is eigenlijk een soort kermis met de H. Vader als hoofdattractie. Vierhonderd handjes en er nog vriendelijk bij blijven kijken, ik geef het je te doen! Iedereen moet dan ook iets vriendelijks zeggen en toen ik aan de beurt was, wist ik niets beters dan ‘Santità, grazie delle Sue belle parole’ (Heiligheid, dank u voor uw mooie woorden). Weinig origineel, maar ik had tenminste de voldoening een gesprekspartner aan te kunnen spreken met ‘Heiligheid’: sommige dingen moet je eens in je leven gedaan hebben.

Foto online te bestellen

De paus antwoordde vriendelijk en met de blik op halfzeven ‘Grazie a Lei’ (U ook bedankt), en dat was het dan. De scène is op beeld vastgelegd en als ik dat wil, kan ik de door de Vaticaanse hoffotograaf gemaakte foto online bestellen. Tegen betaling, dat wel. Daarna was het tijd voor een trattoria in de Borgo, de belendende volkswijk, met een ouderwetse carbonara. Een winters gerecht, want op het weer in Rome rust ook nu nog geen zegen.

Hier de video van de audiëntie bij de paus: