Campione d’Italia: een stukje Italië in Zwitserland

Dat er op Italiaans grondgebied een aantal enclaves zijn die niet tot de Italiaanse staat horen, is niets nieuws. Zowel Vaticaanstad als San Marino zijn vrijwel bij iedereen bekend. Maar wist je dat Italië zelf een exclave heeft en wel in Zwitserland? Het dorp Campione d’Italia, dat in Zwitserland aan het Meer van Lugano ligt, hoort – zoals de naam eigenlijk ook al verraadt – bij Italië.

Wat is een exclave?

Een exclave is een stuk land dat niet verbonden is met het moederland waar het politiek gezien bij hoort. Een enclave wordt uitsluitend door één ander land omringd. Bij een exclave kunnen dit meerdere landen zijn en in het geval van Campione d’Italia wordt hiervan gesproken omdat het dorp zich direct aan het Luganomeer bevindt dat weer verbonden is met Italiaans grondgebied.

Campione d’Italia is dus niet volledig binnen Zwitsers grondgebied, maar het is natuurlijk wel afgesloten van de rest van Italië door het tussenliggende water. Het is tegelijkertijd ook de enige exclave van Italië.

Een stukje geschiedenis

De geschiedenis van Campione (de toevoeging d’Italia is pas in 1933 gegeven) gaat terug tot de eerste eeuw voor Christus toen het gebied beheerst werd door de Romeinen. In de middeleeuwen kwam het vervolgens onder het bewind van de Longobarden. Toen een zekere Totone da Campione, afkomstig uit een van de belangrijkste Longobardische families uit Campione overleed in het jaar 777, liet hij het gebied, dat grotendeels bezit was van zijn familie, na aan een kerk in Milaan.

Het gebied is vervolgens opgekocht door Zwitserland ergens in de 16de eeuw en hoorde sindsdien bij het kanton Ticino. Toen Ticino in 1798 zich voegde bij de Zwitserse Confederatie, besloot Campione om bij Lombardije te blijven wegens de hechte band met Milaan die was ontstaan. In 1861 vond de eenwording van Italië plaats en sindsdien maakt Campione d’Italia dus deel uit van Italië.

Campione d’Italia nu

Hoewel Campione d’Italia politiek gezien bij Italië hoort, is het behoorlijk geïntegreerd met Zwitserland. Zo wordt er voornamelijk betaald met de Zwitserse frank, al wordt de euro natuurlijk wel geaccepteerd. De auto’s hebben een Zwitsers kenteken in plaats van een Italiaans en het telefoonverkeer wordt verzorgd door Swisscom waardoor je dus het landnummer van Zwitserland moet gebruiken voor een telefoontje naar Campione d’Italia.

Vanwege de unieke geografische positie van het dorpje zijn er afspraken gemaakt tussen Italië en Zwitserland waardoor inwoners van het dorp gebruik mogen maken van diensten en faciliteiten zoals ziekenhuizen van Zwitserse dorpen en steden in de buurt. Een andere merkwaardigheid is dat hoewel Italië deelt uitmaakt van de Europese Unie, Campione d’Italia buiten de Europese regelgeving over btw en accijnzen valt, wat de mate van integratie met Zwitserland nog eens onderstreept.

Campione d’Italie bezoeken

Gelegen aan het prachtige Meer van Lugano is Campione d’Italia zeker de moeite waard om eens te bezoeken. Natuurlijk vanwege de bijzondere situatie van dit stukje Italië in Zwitserland, maar ook vanwege de mooie wandeling die je hier bijvoorbeeld langs de grensmarkeringen kunt maken. Enkele andere bezienswaardigheden zijn de kerk van Santa Maria dei Ghirli en het Casino di Campione, het grootste casino in Europa.