Culturele verschillen tussen Nederland en Italië blootgelegd

In hoeverre verschillen de culturen van Nederland en Italië nu eigenlijk? Daarover worden veel uitspraken gedaan. Over het verschil in eetcultuur, in sociale omgangsvormen en op het gebied van zakendoen bijvoorbeeld. Veel van deze verschillen zijn gebaseerd op onze eigen waarnemingen. Maar er is ook gedegen onderzoek naar gedaan.

Professor Geert Hofstede geniet bekendheid vanwege zijn interculturele studies. Zo legde hij de cultuur van veel verschillende landen vast in 6 dimensies, zijn zogenoemde 6D-model. Hoe zit het met de cultuurverschillen tussen Nederland en Italië?

6 dimensies van Hofstede

De 6 dimensies uit Hofstedes model zijn achtereenvolgens:

1. machtsafstand
2. individualiteit
3. masculiniteit
4. onzekerheidsvermijding
5. lange- of kortetermijndenken
6. toegeeflijkheid versus terughoudendheid

Al deze begrippen krijgen in score in relatie tot de andere landen. Een opmerking die hierbij gemaakt moet worden is dat deze cijfers alleen iets zeggen over de maatschappij als geheel en zeker niet over individuen. Ook kunnen regionale verschillen binnen een land nog best veel verschil maken.

Kijken we naar het plaatje voor Nederland in vergelijking met Italië, dan ziet dat er zoals in de grafiek hierboven uit.

Wat betekenen deze staatjes nu precies? We leggen ze stuk voor stuk even kort voor je uit.

Machtsafstand (power distance): dit begrip gaat erover dat niet iedereen in een samenleving gelijk is, hoe graag we dat ook zouden willen. Deze statistiek laat de mate zien waarin de minder machtige elementen in een samenleving hun rol verwachten en aanvaarden. Met een score van 38 staat Nederland vrij laag op de lijst, net als landen als Zweden, Denemarken en Oostenrijk. Dit geeft aan dat Nederlanders niet zo veel ophebben met hiërarchie en dat bijvoorbeeld werknemers verwachten dat hun mening er ook toe doet.

Individualisme (individualism): dit is de mate van onderlinge afhankelijkheid van de individuen in een samenleving. Het vertelt of het meer gaat om de ‘ik’ of om de ‘wij’. Nederland is een individualistische samenleving. We bekommeren ons vooral om onszelf en onze directe naasten. We verwachten dat mensen voor zichzelf en hun onmiddellijke familie kunnen zorgen en werken zien we als een zakelijke afspraak op basis van wederzijds voordeel.

Masculiniteit (masculinity): maatschappijen kunnen masculien (mannelijk) of feminiem (vrouwelijk) zijn. Nederland scoort laag op masculiniteit, wat aangeeft dat we een vrouwelijke samenleving hebben. Vrouwelijke waarden als zorg voor elkaar (binnen het kader van het gezin en familie) en de kwaliteit van leven (werken om te leven, niet andersom) scoren hier hoog.

Ergens de beste in zijn of worden is heeft geen hoge waarde in een feminiene cultuur. Hier is het belangrijk om te ‘polderen’, net zolang totdat iedereen tevreden is. Competitiedrang en maatschappelijk succes spelen geen rollen van betekenis, zoals ze dat wel doen in mannelijke culturen. Een goed voorbeeld van een masculiene samenleving is Noord-Amerika.

Onzekerheidsvermijding (uncertainty avoidance): moeten we de toekomst naar onze hand proberen te zetten of nemen we alles zoals het komt. Daarover gaat onderzekerheidsvermijding. Hoe gaat een maatschappij om met de angst voor het onbekende? Nederland scoort 53 op deze schaal en daarmee zitten we iets boven het gemiddelde.

Hoe hoger de score, hoe minder er begrip is voor mensen die zich anders gedragen dan wat er van hen wordt verwacht. Sociale codes zijn belangrijker, net als stiptheid en precisie. Innoveren wordt als minder belangrijk ervaren.

Lange- of kortetermijndenken (pragmatism): deze dimensie beschrijft hoe landen omgaan met hun verleden en traditie en met zaken die spelen in het heden. Bij landen die laag scoren zijn tradities en normen vaster en belangrijker. Bij meer pragmatische landen, zoals Nederland, wordt meer gekeken naar de situatie van het moment. Zonodig worden tradities en gebruiken aangepast om ze beter bij de huidige samenleving te laten passen.

Toegeeflijkheid (indulgence): de mate van beheersing van verlangens en impulsen. Relatief zwakke controle wordt ’toegeeflijk’ genoemd. Relatief sterke controle is ’terughoudend’. Dit is hoe kleine kinderen in een maatschappij worden gesocialiseerd. Nederland scoort relatief hoog op deze schaal van toegeeflijkheid. Dat betekent dat genieten belangrijk is, vrije tijd belangrijker is dan werken en dat we over het algemeen een positieve grondhouding hebben.

Op een aantal punten uit dit 6D-model verschilt de Italiaanse samenleving aanzienlijk van de Nederlandse. Verschillen zijn vooral opvallend op het gebied van machtsafstand, individualisme, onzekerheidsvermijding en toegeeflijkheid.

Machtsafstand: Italië scoort 50, wat betekent dat gelijkheid en decentralisatie belangrijk zijn, maar wel in mindere mate dan een Nederland, waar iedereen gelijk ‘behoort’ te zijn. Controle en supervisie worden niet erg gewaardeerd, zeker niet onder de jongere generaties.

Een open managementstijl en teamwork zijn belangrijk, wat ook blijkt uit de hoge score voor individualisme. Opgemerkt moet worden dat deze dimensie voor het zuiden van Italië veel hoger ligt.

Individualisme: Net als Nederland scoort Italië hoog op individualisme. Hierin speelt ook een opvallend verschil tussen het noorden en zuiden van Italië. In het noorden van Italië, vooral in de grote steden, viert het individualisme hoogtij. Het gaat uitsluitend om ‘ik’ en de mensen direct om mij heen. Anderen zijn alleen belangrijk als ze iets kunnen ‘regelen’.

In het zuiden van Italië zijn groepen waartoe men behoort dan wel weer belangrijk. Je hoort vaak van zuiderlingen dat die noorderlingen zo ‘koud en onaangenaam’ zijn.

Masculiniteit: het grootste verschil met Nederland is de masculiene samenleving. Italië wordt gedreven door succes en ambitie. Kinderen wordt aangeleerd dat het belangrijk is om de beste te zijn en te winnen, waarbij het in Nederland veel meer gaat om het ‘meedoen’ en dat het ‘gezellig’ is.

Statussymbolen zijn in Italië belangrijk: een mooie auto, een camper om naar ‘Scandinavische en exotische landen’ zoals Nederland op vakantie te gaan, een groot huis met een elektrisch hek eromheen. Om al deze status te verkrijgen kan het er op de werkvloer behoorlijk competitief aan toe gaan.

Onzekerheidsvermijding: een score van 75 is hoog op de schaal van onzekerheidsvermijding. In combinatie met de masculiniteit zorgt dit voor stress onder Italianen. Zakendoen in Italië wordt zo een mijnenveld van formele codes, de Italiaanse wetten zitten ingewikkeld in elkaar en processen duren eindeloos lang. Overal zijn regels, normen en procedures voor.

En als je je afvraagt waar al die bureaucratie toch vandaan komt, nou, dat zit ‘m dus hierin. Toch lijken Italianen hun eigen regels en procedures regelmatig met voeten te treden. Ook dat is volledig verklaarbaar. Wil je namelijk kunnen leven in een land met zo’n hoge score op onzekerheidsvermijding, dan is het belangrijk om te weten welke regels echt belangrijk zijn en welke je gerust met een korreltje zout kunt nemen.

Deze dimensie verklaart ook waarom Italianen tijdens lunchpauzes en koffiebreaks zo kunnen genieten: ze moeten wel om de stress waaronder ze in hun maatschappij moeten leven los te kunnen laten. Ook zijn Italianen vanwege hun hoge score gepassioneerde mensen: emoties zijn zo krachtig dat ze vol overgave op anderen moeten worden overgebracht, met luide stem en veel gebaren.

Lange- of kortetermijndenken: Italië is een pragmatisch land, net als Nederland. De waarheid over iets hangt sterk af van de context, de tijd en de situatie. De zaken zijn niet in beton gegoten, maar rekbaar en aanpasbaar. Het najagen van resultaten is belangrijk, net als een spaarzame levensstijl en investeren in de toekomst. Tradities kunnen best worden aangepast, als de tijdgeest daarom vraagt.

Toegeeflijkheid: Nederland scoort hoog op de schaal van toegeeflijkheid, Italië laag. Dat betekent dat Italië veel meer een ’terughoudend’ land is. Cynisme en pessimisme liggen dan in de nationale cultuur op de loer. Er is veel kritiek en gemopper. Vrije tijd is minder belangrijk dan een goede baan. Sociale normen houden al te uitbundige uitspattingen tegen.

En wat vind jij van deze onderzoeksresultaten van professor Hofstede? Herkenbaar als in Nederland wonende Italiaan of in Italië wonende Nederlander? Geef gerust jouw reactie hieronder aan. We zijn benieuwd naar je mening.

Bron: The Hofstede Centre