‘Halleluja!’, klinkt het uit de afvalbak

Op het Piazza di San Cosimato in de Romeinse wijk Trastevere staat een gloednieuwe afvalcontainer die wanneer je hem vult, bedankt met een sonoor gezongen ‘Halleluja!’. Zoiets kan eigenlijk alleen in Rome, en zeker in een Rome dat al hard op weg is naar het Jubeljaar 2025. Dan worden meer dan 30 miljoen bezoekers verwacht, dubbel zo veel als normaal. In de stad wordt daarom naarstig gewerkt aan de voorbereidingen. De zingende vuilnisbak is daar één van.

Jubeljaar

Het Jubeljaar is een oeroud joods gebruik dat in 1300 door paus Bonifatius VIII met een katholieke saus werd overgoten. Wie in dat jaar naar Rome kwam, kon een royale aflaat krijgen voor zijn zonden. Goed voor het zielenheil van de gelovigen, maar zeker ook voor de pauselijke kas en de Romeinse middenstand, en dat is eigenlijk nog altijd zo.

Aanvankelijk werd elke 50 jaar een Jubeljaar, ook wel Heilig Jaar genoemd, uitgeroepen, maar later werd dat viermaal per eeuw, voor het laatst in 2000. Sommige pausen hebben daarnaast nog buitengewone Jubeljaren ingevoerd – zoals 2015 dat paus Franciscus in wijdde aan de barmhartigheid –, maar als volksreligieuze attractie halen die het niet bij de ‘reguliere’ Heilige Jaren.

In 2000, het jaar van de millenniumwissel en een populaire paus, trok Rome ruim 30 miljoen bezoekers, van wie ruim de helft pelgrims. De verwachting is dat dat aantal in 2025 nog wordt overtroffen. Tenslotte is in de tussentijd het aantal katholieken op aarde toegenomen en is Bergoglio – vooropgesteld dat hij dan nog paus is – niet minder geliefd dan Wojtyla.

Totale chaos

Het opvangen van al die mensen is een gigantische operatie, waarvoor ruim 4,5 miljard euro is uitgetrokken. De officiële lijst van projecten telt 87 ‘ingrepen’ van de meest uiteenlopende soort. De toegangswegen naar Rome worden opgeknapt. Er komen nieuwe voetgangersgebieden – onder meer bij de Engelenburcht waar het verkeer ondergronds moet gaan, maar waar nu door de werkzaamheden een totale chaos heerst.

Het aantal metrotreinen wordt drastisch uitgebreid. Bus- en tramhaltes in de buurt van het Vaticaan krijgen interactieve elektronische infoschermen. Er worden nieuwe parkeergarages gebouwd en in de buitenwijken extra parkeerplaatsen aangelegd voor toeristenbussen.

Er komen nieuwe openbare toiletten en fonteintjes met fris water. Daklozen die nu nog rond het Vaticaan bivakkeren, gaan naar opvangcentra in de buitenwijken. Kerken in centrum en periferie worden opgeknapt.

De traditionele bestrating met sanpietrini (stenen van basalt) wordt op veel plaatsen in ere hersteld. Tenslotte is er nog een half miljard uit het Nationaal Herstelplan (van Next Generation EU) uitgetrokken voor het opknappen van het archeologisch, historisch en cultureel erfgoed.

Afvalvraagstuk

Voor het Romeinse stadsbestuur is het Jubeljaar tevens een aanleiding om ook het slepende afvalvraagstuk aan te pakken. In de afgelopen jaren kon je in de straten van Rome maar al te vaak stinkende hopen rotzooi aantreffen. Het is wel wat beter geworden, ook omdat een deel van het Romeinse stadsafval nu in Amsterdam wordt verwerkt, maar opgelost is het probleem nog lang niet.

Intelligente containers

Dat komt ook, omdat de Romeinen nu nog dumpen in plastic cassonetti (containers) die al gauw goor, stuk en/of overvol zijn. Daarom wordt nu geëxperimenteerd met metalen ‘cassonetti intelligenti‘, die het afval samenpersen en voorzien zijn van een app, die het gemeentelijk afvalbedrijf waarschuwt wanneer ze bijna vol zijn. Dat bespaart ook nog eens CO2, legt een opschrift op de container zelf uit.

En omdat ze gevuld worden via een zelfsluitende schuiflade, verdwijnt ook het risico van uitpuilen en stank. Het gaat nu nog om een experiment in 6 wijken, waaronder Colle Oppio bij het Colosseum en de Borgo naast het Vaticaan, maar volgens plan moeten de nieuwe containers op 8 december 2024, wanneer het Jubeljaar van start gaat, zijn geïnstalleerd.

In Trastevere is het proefmodel al populair geworden, ook omdat wie daarmee aan zijn burgerplicht voldoet, wordt beloond met een dankbetuiging van de container zelf. Naast het passend gejubelde ‘Halleluja!’ kun je daarbij een langdurig applaus horen, het gesjirp van een vogeltje of het doortrekken van een wc.

Het apparaat doet het ook als je het alleen maar opent en sluit, zodat je ze in binnen een minuutje alle 4 kunt horen. Dat wordt in het Heilig Jaar nog een leuk spelletje, tussen kerkbezoek en bidstonden in!