Bijgeloof in Italië

Bijgeloof komt in alle culturen voor en iedereen kan er wel een paar opnoemen. Ongeluk brengen: een zwarte kat die voor je de straat oversteekt. Of onder een ladder doorlopen. Een klavertje vier of hoefijzer daarentegen brengen juist weer geluk. Hoewel bijgeloof in Nederland niet zo’n grote rol speelt, zul je merken dat bijgeloof, oftewel superstizione, in Italië een stuk serieuzer genomen wordt. Hieronder de meest spraakmakende bijgeloven in Italië!

Het getal 17

Anders dan in Nederland, brengt het getal 13 in Italië geen ongeluk. Daar is het het getal 17 dat onheil zou brengen. Dit heeft te maken met het feit dat het getal 17 in Romeinse cijfers geschreven wordt als XVII wat een anagram is van VIXI. Letterlijk vertaald betekent dit ‘ik heb geleefd’ en deze frase werd veel gebruikt op grafstenen. Het getal 17 zou hierdoor verband houden met de dood.

In Italië is het dus oppassen geblazen voor vrijdag de 17de en wordt het nummer zo veel als mogelijk vermeden. Verbaas je dus ook niet dat nummer 17 vaak ontbreekt in bijvoorbeeld hotelkamers, in de rijen stoelen in vliegtuigen van Italiaanse maatschappijen of in huisnummers. Het gaat zelfs zo ver dat Renault het model R17 in Italië uit heeft gebracht als R177 uit angst voor een negatieve invloed op de verkoopresultaten wegens het getal 17.

Oud en nieuw

De overgang van het oude jaar naar het nieuwe is natuurlijk bij uitstek geschikt voor bijgelovige rituelen die het onheil afweren en in het nieuwe jaar geluk brengen. Op oudjaarsavond is het zaak zoveel mogelijk linzen, dadels en druiven te eten omdat deze symbool staan voor welvarendheid en ervoor zouden zorgen dat je er in het nieuwe jaar warmpjes bij zult zitten. In Abruzzo is het zelfs gebruikelijk om zeven verschillende soepen van peulvruchten te eten, om zo je kansen op welvaart exponentieel te vergroten.

Schone lei

Kijk ook niet raar op als je op 31 december in het zuiden van Italië allerlei voorwerpen uit ramen ziet vliegen. In het zuiden van het land, en dan voornamelijk in Napels, gelooft men dat het weggooien van oude voorwerpen symbool staat voor het weggooien van ongeluk en onaangename herinneringen. Door deze uit het raam te kieperen maak je een schone lei voor het nieuwe jaar.

Fare le corna

Heb je snel een dosis geluk nodig maar heb je geen klavertje vier of hoefijzer bij de hand? Fare le corna is in Italië bij uitstek de manier om ongeluk af te wenden en dit gaat meestal gepaard met een handgebaar: de wijsvinger en pink blijven gestrekt en de andere vingers zijn naar binnen gebogen. Richt je hand wel naar beneden want als je je hand naar boven richt verwens je namelijk je gesprekspartner ontrouw door zijn of haar partner toe en daar maak je zeker geen vrienden mee!

Hoorntje

Ben je niet helemaal zeker over je handigheid in Italiaanse gebaren dan kun je het beter op safe spelen en een exemplaar van het welbekende rode hoorntje te kopen. Il corno rosso heeft de vorm van een rode peper en is een talisman die het ongeluk afwendt. De Italianen dragen het hoorntje bij zich door het bijvoorbeeld aan de sleutelbos vast te maken. Je ziet ze ook veel opgehangen aan de achteruitkijkspiegel in de auto, op deze manier zou het hoorntje de auto beschermen tegen ongeluk(ken).

Vrijdag en dinsdag

In Italië is het beter sommige dingen niet te doen op dinsdag of op vrijdag. Het spreekwoord dat deze twee dagen verdoemt luidt als volgt: ‘Nè di Venere nè di Marte, non si sposa non si parte, nè si dà principio all’arte’. Op deze dagen is het dus beter niet te trouwen, te beginnen aan een reis of een nieuw project te beginnen. Dinsdag (martedì in het Italiaans) brengt ongeluk omdat deze dag vernoemd is naar de god Mars, de god van de oorlog. Over de vrijdag bestaan meerdere theorieën. Eén ervan is dat deze dag ongeluk brengt omdat dit de sterfdag is van Jezus. 

Verleidelijke Venus

Een andere theorie is dat vrijdag vernoemd is naar Venus en naast haar positieve kant als godin van de liefde, is een negatief trekje van deze godin het feit dat ze ook kan misleiden. De vrijdag zou hierdoor dus een misleidende dag zijn. Gelukkig voor de Italianen kent de week nog vijf andere dagen waarop deze handelingen wel uitgevoerd mogen worden. En mocht het echt absoluut noodzakelijk zijn om toch op dinsdag of vrijdag te reizen, dan moet men als talisman een haar van een hond (het liefst rood van kleur) trekken en deze bij zich dragen.

Bijgelovige tafeletiquette

Ook aan tafel zijn er regels die gevolgd moeten worden om geen ongeluk op je af te roepen. Hoewel het nummer 13 geen ongeluksgetal is in Italië, is een tafel gedekt voor dertien personen toch onheilspellend. Dit doet namelijk denken aan het Laatste Avondmaal. Dek daarom de tafel altijd voor veertien personen. 

Zout en olie

Kijk ook uit met het bestek, dit mag niet kruisen omdat dit refereert aan de kruisiging van Jezus en dit brengt ongeluk. Alsof het allemaal nog niet gecompliceerd genoeg is, is het ook zaak geen olie of zout te morsen aan tafel. Ook dit brengt ongeluk. Geen nood, mocht het toch gebeuren dan wend je het ongeluk af door een beetje zout over je linker schouder te gooien. Als je olie hebt gemorst dan gooi je wat zout over de olievlek.

Ken je misschien nog Italiaanse aanvullingen op dit lijstje aan bijgeloof? Dan horen we die graag van je!

Foto: Andrea Carbone (Flickr)