Myrthe Claus
Als je ergens je hart op kan halen als fervente tuinliefhebber, dan is het wel in Italië met zijn enorme verscheidenheid aan tuinen en parken. Van renaissance-tuinen uit de 16de eeuw tot de romantische uit de 19de. Van een typisch Engelse tuin tot een klassiek Italiaanse tuin en botanische tuinen met subtropische planten. Kortom, qua tuinen keus te over.
Wat het er niet makkelijker op maakt om een overzicht samen te stellen van Italiaanse tuinen die je niet moet missen als je in de buurt bent. We kozen daarom voor tuinen met elk iets bijzonders.
Nét even anders dan andere, misschien meer voor de hand liggende, tuinen. En met de kans dat je een bijzondere tuin over het hoofd ziet met zo’n enorm aanbod. Dus laat het gerust weten als je een Italiaanse tuin kent die absoluut in dit rijtje thuis hoort!
Kom je hier om inspiratie op te doen omdat je zelf graag een Italiaanse tuin wilt aanleggen? Dan hebben we een paar onmisbare tips voor jouw Italiaanse of mediterrane tuin voor je. Klik snel door naar ‘Tips voor je eigen Italiaanse tuin‘.
Inhoudsopgave
- 1. Een toneelstuk in 3 bedrijven (of een pad voor Vrijmetselaars?): Villa Durazzo Pallavicini – Genua
- 2. Verdwalen in een doolhof: Labirinto della Masone – Fontanellato (Parma)
- 3. Op zoek naar geneeskrachtige kruiden: de Botanische Italiaanse Tuin van Padua
- 4. Hoezo, cultuur en natuur gaan niet samen? Arte Sella – Borgo Valsugana (Trentino)
- 5. Monsterachtig, heilig of wonderlijk? Het Sacro Bosco – Bomarzo
- 6. Een eerbetoon aan ‘water’: de tuinen van Villa d’Este – Tivoli
- 7. Magisch en romantische ruïnes: de Italiaanse Tuin van Ninfa – Latina
- 8. Een subtropisch paradijsje op een eiland: La Mortella – Forio d’Ischia
- 9. Een tuin waar je ‘U’ tegen zegt : Het koninklijke park van de Reggia van Caserta
- Tips voor je eigen Italiaanse tuin
- Heb je zelf een Italiaanse tuin aangelegd?
1. Een toneelstuk in 3 bedrijven (of een pad voor Vrijmetselaars?): Villa Durazzo Pallavicini – Genua
Een triomfboog. Rustgevende camelia’s. Middeleeuwse ruïnes met een rood kasteel, gotisch kapelletje en graftombes voor de gevallen helden. Een prachtig uitzicht op een meertje met een tempel voor Diana, een Chinese pagode, een Egyptische obelisk, een bruggetje van ijzer in Chinese stijl, een huisje met glas-in-lood ramen en spiegels die elkaar weerspiegelen en en een Turkse tempel.
Je valt van de ene verbazing in de andere tijdens een bezoek aan de tuinen van Villa Durazzo Pallavicini. De route van 3 kilometer die je loopt, kun je op twee manieren interpreteren. Officieel is het een ‘toneelstuk in 3 bedrijven’ inclusief proloog. Elk onderdeel van het park, onderling heel verschillend qua natuur, staat daarbij voor een akte.
Je zou de route echter ook kunnen zien als geïnspireerd op de vrijmetselaarsideeën van Markies Pallavicini. Een wandeling staat dan symbool voor het pad dat een vrijmetselaar aflegt ‘op zoek naar de waarheid door zich onder te dompelen in de natuur en kennis van de geschiedenis en de techniek op te doen’.
Wat de diepere betekenis ook mag zijn, een wandeling door het park is absoluut de moeite waard. Zorg wel voor goede schoenen: je moet heuvels beklimmen en weer afdalen, op wandelpaden met ronde keien. Helaas dus niet echt geschikt voor mensen die minder goed ter been zijn of kinderwagens.
Meer informatie
Het park is van maart tot begin november geopend. Van maart t/m september zijn de openingstijden van maandag t/m vrijdag van 9.30-19.00 en op zaterdag en zondag van 10.00 tot 19.00. Je kunt tot 17.00 het park binnen. Kijk voor de overige openingstijden op de site van de Villa.
Je kunt de tickets voor het park een dag van tevoren online bestellen via de site van het park. Volwassen van 18-64 betalen € 12, 65+ €10, kinderen en jeugd van 7-18 jaar € 6. Kinderen tot 7 jaar hebben gratis toegang. Er zijn ook familiepakketten met een gereduceerd tarief
Website
2. Verdwalen in een doolhof: Labirinto della Masone – Fontanellato (Parma)
Altijd al eens willen verdwalen tussen de groene muren van een labyrint? Dan moet je naar Fontanellato, een klein stadje gelegen tussen Parma en Fidenza. De Labirinto della Masone is niet zomaar een doolhofje, waar je over de mooi vormgegeven hegjes ziet waar je heen kan. We hebben het hier over het serieuzere werk!
De Labirinto della Masone is met een oppervlakte van 8 hectares namelijk het grootste doolhof ter wereld. De paden zijn bij elkaar opgeteld een route van 3 kilometer vol kronkels en bochten. Zo’n 200.000 bamboeplanten van verschillende soorten vormen de groene, dichte muren, met hoogtes die variëren van 30 centimeter tot 15 meter.
Als je de kans zou hebben om de tuin van bovenaf te bekijken, zou je een 8-puntige stervorm zien met het hoofdgebouw op de plek van de achtste punt en in het midden het centrale gebouw met binnenplaats. Maar dat gaat helaas niet als je probeert je weg naar de uitgang weer terug te vinden. Wedden dat je dat dan best jammer vindt als dat niet zo snel lukt als je zou willen?
Meer informatie
Het park is hele jaar door geopend (m.u.v. dinsdagen, 25 december en 1 januari) van 10.30- 19.00. Je kunt tot een uur voor sluitingstijd een ticket kopen. De toegangsprijs voor iedereen boven de 12 jaar is €18 euro. Kinderen van 6-12 jaar betalen €10 en voor kinderen tot 6 jaar is de toegang gratis.
Het ticket is een dagpas: je kunt tussendoor zonder problemen het park verlaten om later op de dag terug te komen.
Website
3. Op zoek naar geneeskrachtige kruiden: de Botanische Italiaanse Tuin van Padua
Ooit draaide geneeskunde niet om pillen en poeders, maar om het gebruiken van de juiste planten om zieken te genezen. Reden voor de Senaat van de Republiek Venetië om in 1545 te besluiten de nu oudste botanische tuin in de Westerse wereld aan te leggen. Het doel? Geneeskrachtige planten telen en geneeskunde-studenten de kans te geven de planten makkelijker te bestuderen. De collectie in de tuin breidde zich langzaam uit met planten van over de hele wereld. Daardoor kreeg Padua een belangrijke rol in het onderzoeken van exotische planten.
Het complex heeft door de eeuwen heen niet alleen zijn oorspronkelijke vorm als middeleeuwse ommuurde tuin min of meer bewaard, maar ook de gebouwen. De tuin werd wel uitgebreid met onder meer kassen en een herbarium. Dat doet nu dienst als museum waar 500.000 verschillende species uit de hele wereld worden bewaard. En natuurlijk zijn er vandaag de dag meer dan 7.000 planten te vinden in de botanische tuin, waar je kunt rondlopen in een bos met exotische bomen en naaldbomen. Niet onbelangrijk: sinds 1997 staat de Botanische Tuin van Padua op Werelderfgoedlijst van de Unesco.
Meer informatie
De botanische tuin is van april t /m september geopend op dinsdag t/m zondag van 10.00 tot 17.00 (Kijk voor de overige periodes op de site van de tuin). De toegangsprijzen voor mensen in de leeftijd 26-64 jaar is € 10, 65+ betaalt €8, iedereen tussen 6-25 jaar betaalt € 5. Kinderen tot 5 jaar hebben gratis toegang. Er zijn ook familietickets.
Website
4. Hoezo, cultuur en natuur gaan niet samen? Arte Sella – Borgo Valsugana (Trentino)
Arte Sella is niet echt een tuin te noemen. En het woord ‘park’ dekt de lading eigenlijk ook niet. Je zou het het beste als een hedendaagse kunstgalerie in de openlucht kunnen beschrijven. Met kunstwerken die voor het merendeel van natuurlijke materialen zijn gemaakt en daardoor heel goed passen bij hun omgeving. Want daar draait het sinds 1986 om: kunst/creativiteit ontmoet natuur.
Arte Sella is opgebouwd uit drie delen. De Spazio Livio Rossi is het hoofdgebouw met het documentatiecentrum en een bibliotheek over hedendaagse kunst. Maar het échte werk vind je bij de andere twee delen. De Malga Costa is een gerestaureerde bergschuur waarbij verschillende kunstwerken permanent worden tentoongesteld.
Het pronkstuk is de Natuurlijke Kathedraal met drie schepen, gebouwd met in elkaar gevlochten takken. De Artenatura is een 4 kilometer lang ‘kunstpad’ door een dennenbos, waarbij je langs allerlei kleine en grote kunstwerken loopt. En soms moet je twee keer kijken voordat je ze ziet.
Meer informatie
Arte Sella is elke dag van het hele jaar geopend met uitzondering van 25 december. De openingstijden van maart t/m mei zijn van 10.00 tot 17.00, van juni t/m september van 10.00-19.00 (kijk voor de overige periodes op de site van het park). De toegangsprijs voor volwassenen is € 8, jeugd van 11-16 jaar betaalt € 4. Kinderen tot 10 jaar hebben gratis toegang. Prijzen kunnen veranderen.
Website
5. Monsterachtig, heilig of wonderlijk? Het Sacro Bosco – Bomarzo
Je mag na het bezoek zelf bepalen welke naam je het beste van toepassing vindt: het heilige bos van Bomarzo, het park van de Monsters of de Villa der Wonderen. De tuin werd in 1552 aangelegd door Vicino Orsini met hulp van architect Pirro Ligorio. Het is allesbehalve een typische verfijnde, 16de eeuwse tuin uit met perfecte geometrische lijnen, brede terrassen en fonteinen.
‘Excentriek bos’ past beter bij het Sacro Bosco. Het is gevuld met mythologische onderwerpen, draken, exotische dieren, goden en monsters die direct in de rotsen die uit de grond steken zijn gebeeldhouwd. En een scheef huis, een graftempels, zitplaatsen en obelisken met inscripties passen ook niet echt bij het idee van een renaissancetuin.
De tuin staat wel bol van de symboliek, hoewel de samenhang ervan zelfs de meest geleerde wetenschapper ontgaat. En misschien was dat ook de bedoeling van Orsini: een doolhof van symbolen creëren die iedereen die er komt omhult en op het verkeerde been zet. Het park spreekt in ieder geval tot de verbeelding; de bizarre, soms groteske beelden in de tuinen waren een inspiratiebron voor onder andere Salvador Dali en de schilder Carel Willink. En kinderen zijn er over het algemeen gek op!
Meer informatie
Het Sacro Bosco is het gehele jaar open. De openingstijden van 1 april t/m 31 augustus zijn van 08.30 tot 19.00. Van 1 september tot 31 maart van 8.30 tot zonsondergang. De toegangsprijs voor iedereen ouder dan 13 jaar is € 11, kinderen van 4 tot 13 jaar betalen € 8 en kinderen tot 4 jaar hebben gratis toegang.
Website
6. Een eerbetoon aan ‘water’: de tuinen van Villa d’Este – Tivoli
Wat doe je als Ippolito d’Este heet, net geen paus wordt, het leven aan onder andere de Franse hoven mist en je als gouverneur van Tivoli een groot, ietwat vervallen klooster betrekt als ambtswoning? Dan maak je er een prachtige villa van. En dat niet alleen. Je laat een renaissancetuin aanleggen die een inspiratiebron zal zijn voor veel tuinarchitecten. Zodat je villa met tuinen ruim 400 jaar later gewoon op de Unesco Werelderfgoedlijst komt te staan.
En dat is volkomen terecht. De tuin bestaat uit fonteinen, trappen die naar terrassen leiden en mooi aangelegde paviljoenen. Er is de grot van Diana en waterbekkens waar ooit vissen werden gekweekt. Maar Villa d’Este en haar tuinen zijn vooral waterpartijen. Fonteinen die water krijgen via een ingenieus stelsel waarmee Pirro Ligorio het water van de rivier Aniene omleidde.
Je hebt er de Fontana dell’Ovato en de Rometta, de Orgelfontein die elke twee uur zijn watermuziek laat horen, de Fontein van Neptunus, en die van Venus. Maar wat je absoluut niet mag en kan missen is de Viale delle Cento Fontane, een laan met een begroeide muur waar 100 fonteinen continu water laten stromen.
Meer informatie
Villa d’Este en haar tuinen zijn het hele jaar door te bezichtigen. De toegangsprijs is € 10 en je kunt tot een uur voor sluitingstijd een ticket kopen. De sluitingstijd is afhankelijk van de zonsondergang, In april is dat 19.15 uur; van mei tot augustus 19.30 uur en in september 19.00 uur (kijk voor de overige periodes op de site van de Villa).
Website
7. Magisch en romantische ruïnes: de Italiaanse Tuin van Ninfa – Latina
De Tuinen van Ninfa zijn gewoonweg fascinerend: een groene oase aangelegd rondom de ruïnes van wat tot de 15e eeuw een welvarende stad was. De familie Caetani, eigenaar van de tuinen, herstelde de Toren, symbool van Ninfa, het Stadhuis en de oude Raadzaal. Lelia, de laatste afstammelinge van deze adellijke familie, zorgde voor de herinrichting van het 8 hectare grote landgoed.
Onder haar leiding werd Ninfa begin vorige eeuw omgetoverd in een echte Engelse tuin. De plek heeft iets magisch, met bloeiende appelbomen en sierkersen en de oude eiken en cipressen. Klimrozen groeien tegen de resten van de oude muren op. Watervallen van blauwe regen weerspiegelen in het water van de rivier de Ninfa en de beekjes die door de tuin kabbelen. De tuin werd door de New York Times dan ook terecht uitgeroepen tot de meest romantische tuin ter wereld.
Sinds 1976 is rond de tuin een WWF-oase opgericht om de plaatselijke flora en fauna te beschermen. In 2000 werd het hele gebied van Ninfa tot natuurmonument verklaard.
Meer informatie
De tuinen van Ninfa zijn slechts op bepaalde data van maart tot november onder leiding van een gids te bezichtigen. De rondleiding duurt ongeveer een uur. De prijs voor een ticket voor iedereen ouder dan 12 jaar is € 15, kinderen tot 12 jaar hebben gratis toegang. Je kunt je ticket via deze link bestellen (vooralsnog helaas alleen in het Italiaans).
Website
8. Een subtropisch paradijsje op een eiland: La Mortella – Forio d’Ischia
Je hoeft echt niet de hele wereld over te reizen als je eens een subtropische paradijsje op een eiland in een mooi blauwe zee wil bezoeken. Ben je in de buurt van Napels? Pak de boot naar Ischia en ga naar La Mortella. Het was eigendom van de Engelse componist Sir William Walton en zijn vrouw Susana. Zij vroegen de beroemde landschapsarchitect Russel Page een tuin aan te leggen. Zijn taak? De tuin echt onderdeel te laten zijn van de vulkanische omgeving waarin het ligt. En dat is gelukt.
Het gunstige klimaat zorgt ervoor dat de meer dan 3.000 zeldzame en exotische planten die de componist verzamelde op zijn reizen welig groeien. De tuin zelf is opgedeeld in twee delen. In de laaggelegen vallei groeien planten die geschikt zijn voor een vochtige en subtropische klimaat. De vijvers, fonteinen en de waterlopen zorgen zelfs voor een perfecte omgeving voor moerasplanten als papyrusplanten.
Vanaf de hoger gelegen heuvel met meer mediterrane begroeiing, heb je een prachtig uitzicht over de baai van Forio. Al wandelend door de tuin kom je onder andere langs de Tempel van Zon en de Krokodillenwaterval. En de Thaise Kamer is bij uitstek geschikt om tussen pioenrozen, bamboe en Japanse esdoorns even uit te rusten.
Meer informatie
La Mortella is momenteel tijdelijk gesloten. Kijk voor de openingstijden later dit jaar op de site van La Mortella. De prijs voor een ticket voor iedereen tussen 18-70 is € 12. Jeugd van 12-18 en 70+ betaalt € 10. Kinderen tussen 6-11 jaar betalen € 7 en kinderen tot 5 jaar hebben gratis toegang. Op de site staan ook de manieren waarop je het eiland en de tuin kunt bereiken.
Website
9. Een tuin waar je ‘U’ tegen zegt : Het koninklijke park van de Reggia van Caserta
Het was de eerste fase van een zeer ambitieus project van Karel van Bourbon om in Caserta de ideale stad te laten verrijzen. Verder dan de Reggia en het achterliggende park kwam het echter niet. Maar dat doet niks af aan wat er wél staat: een imposant bouwwerk en dito tuin.
Aan de beroemde architect Vanvitelli de taak om het 120 hectare grote park achter het paleis om te toveren in een sierlijke paleistuin te laten maken én tegelijkertijd Versailles naar de kroon te steken. Het resultaat is indrukwekkend. Vanuit de Italiaanse tuin achter het Paleis loop je via de 3 kilometer lange Via d’Aqua omhoog naar de kunstmatige waterval en de Engelse tuin achter in het park. In het midden van deze laan liggen waterbassins, waarin het water richting paleis stroomt.
Op weg naar de waterval kom je langs een buitengewone verzameling van bomen, kleine meertjes met vissen, standbeelden, kunstmatige ruines en in totaal 6 fonteinen met als sluitstuk de Fontein van Diana en Actaeon. Het park is in barokstijl en was daardoor eigenlijk al uit mode toen het na 20 jaar werken opgeleverd werd. Maar dat maakt nu niet meer uit. Karel van Bourbons wens ging in vervulling. En dat niet alleen: sinds 1997 staan de Reggia en het park op de Werelderfgoedlijst van de Unesco.
Meer informatie
Het park het gehele jaar met uitzondering van het weekend te bezoeken en opent om 8.30. Het sluit van april tot september om 19.00 en je kunt tot 18.00 naar binnen (check de site van de Reggia voor de overige sluitingstijden (vooralsnog helaas alleen in het Italiaans). De toegangsprijs om alleen het park te bekijken is € 12.
Website (alleen Italiaans)
Tips voor je eigen Italiaanse tuin
Krijg je nu zin om zelf die Italiaanse sfeer in je tuin te creëren? Het is makkelijker dan je zou denken. En je hoeft er echt geen tuin met de afmetingen van die van Villa d’Este of van de Reggia di Caserta voor te hebben. Het kan heel goed in een klein tuintje en zelfs op een balkon. Een kwestie van de basisregels voor zo’n Renaissance-tuin goed in gedachten houden. En weten hoe je een snoeischaar hanteert in deze verder zeer onderhoudsvriendelijke tuin.
Italiaanse tuin: de basisregels
Hét geheim van een Italiaanse tuin is namelijk symmetrie, terugkerende vormen en strakke, rechte lijnen. En dat betekent dus afscheid nemen van kronkelige paadjes of borders, van leuk gegroepeerde planten in vrolijk gekleurde potten van verschillend formaat, van schilderijen en andere poespas. Het is minimalisme ten top: je tuin moet harmonie, rust en eenvoud uitstralen.
Groene symmetrie
De eerste stap is je tuin met rechte lijnen in kleinere, symmetrische ruimtes op te delen. Die ruimtes scheidt je onderling door strakgeknipte en lage hagen van bijvoorbeeld buxus of liguster en met rechte paadjes van wit grind.
De overzichtelijke uitstraling die je zo krijgt, versterk je vervolgens nog eens door heel symmetrisch en nog steeds langs diezelfde strakke, rechte lijnen strak in vorm gesnoeide struiken, vierkante bloembedden, zones met dik, laag gras, borders en bomen te planten. Om ook in de winter van een groene tuin te genieten, is het slim om naast buxus, ook voor laurier, cipres, eik of den te kiezen.
Hier en daar een kleuraccentje
Die heel groene basis vul je vervolgens aan met de bloeiende planten in de bloembedden. Zij zorgen voor dat kleine kleuraccentje en de lekkere geur die bij een Italiaanse tuin horen. Vaste bloeiende planten als rozen zijn daar bij uitstek voor geschikt. Maar je kunt ook kiezen voor kruidenplanten als rozemarijn of bloeiende eenjarigen als goudsbloemen of begonia’s.
Fruitbomen met mooie bloesems kunnen ook een plekje krijgen, als je tuin tenminste groot genoeg is. En klimmende wijnranken, klimop of blauwe regen zijn een mooie versiering voor een pergola, die twee ruimtes in je tuin verbindt.
Beelden en water
Ten slotte is een Italiaanse tuin geen echte Italiaanse tuin als er niet minstens een marmeren beeld, een fontein of zelfs een vijver met een perfecte, geometrische vorm te bekennen is. Het liefst als blikvanger midden in de tuin om de symmetrie niet te veel te verstoren.
En hoewel vrolijk gekleurde potten dus echt niet kunnen, kun je langs de randen van je tuin of looppaadjes best terracotta potten van dezelfde grootte neerzetten. Mooi met Afrikaanse lelies of laurierboompjes op stam. Zodat je je straks ook in je eigen tuin een beetje op vakantie waant.
Heb je zelf een Italiaanse tuin aangelegd?
Heb je al een Italiaanse tuin en wil je daarmee anderen inspireren (of gewoon pronken)? Stuur dan een paar foto’s naar Dit is Italië. Of vertel hoe je het het aangepakt. We zijn heel benieuwd naar jouw Italiaanse tuin.
Comments