Menton: de meest Italiaanse Franse badplaats

Wie de Côte d’Azur afreist richting Italië, merkt dat de sfeer langzaam verandert. De chique drukte van Nice en Monaco maakt plaats voor iets zachters, iets mediterraan-ontspannens. De pastelkleurige gevels worden warmer, de toon van de mensen vriendelijker, het eten kruidiger. En dan, nog voor je de Italiaanse grens oversteekt, ligt daar Menton, de Franse badplaats die stiekem Italiaans bloed door de aderen heeft stromen.

Een Franse stad met een Italiaanse ziel

Menton ligt in het uiterste zuidoosten van Frankrijk, ingeklemd tussen de Middellandse Zee en de steile bergen van de Alpen. Het stadje kijkt letterlijk uit op Italië: aan de oostkant begint Ventimiglia, de eerste Italiaanse plaats over de grens. En dat voel je aan alles.

De locals spreken Frans, maar in de melodie van hun zinnen klinkt het Italiaans door. De luiken van de huizen zijn groen of okergeel, net als in Ligurië. Op de markt ruikt het naar basilicum, olijven en focaccia, en in de cafés drink je espresso’s zoals je ze aan de overkant van de grens krijgt geserveerd: klein, sterk en met een glimlach.

Wat Menton zo bijzonder maakt, is dat het op de grens leeft, letterlijk en figuurlijk. Je voelt er de spanning tussen twee culturen, maar in plaats van botsen, vloeien ze hier samen.

Het is precies dat grensgevoel dat reizigers aanspreekt: het idee dat je in Frankrijk bent, maar met één stap in Italië kunt staan. De mensen hier lijken die mix te omarmen. Ze spreken met trots over hun identité mentonnaise: Frans, maar met een open hart naar de buren.

Niet voor niets wordt Menton vaak ‘de meest Italiaanse Franse badplaats’ genoemd. Het is alsof de grens hier niet uit stenen, maar uit palm- en citroenbomen is getrokken.

Van Italiaanse heerschappij naar Franse allure

De Italiaanse naam voor Menton is Mentone.

Tot de 19e eeuw hoorde Menton lange tijd bij het koninkrijk Sardinië en later bij het hertogdom Savoye, dat nauwe banden had met Italië. Pas in 1861 werd het officieel Frans. Die eeuwenoude connectie heeft diepe sporen achtergelaten. . In die tijd was de stad sterk Italiaans georiënteerd qua taal, cultuur en architectuur, iets wat je vandaag de dag nog goed terugziet in het stadsbeeld.

Wandel door de oude stad en je waant je in een Ligurisch dorp. Smalle straatjes slingeren tussen steile trappen, was hangt te drogen tussen okergele gevels, en op de achtergrond klinkt het zachte gerinkel van scooters. De basiliek Saint-Michel – met haar barokke klokkentoren en uitzicht op zee – had evengoed in een van de Cinque Terre kunnen staan.

Toch combineert Menton dat Italiaanse temperament met een vleugje Franse verfijning. Belle-époquevilla’s uit de tijd dat de aristocratie hier kwam overwinteren, geven de stad een elegant cachet. Denk aan jugendstilbalkons, sierlijke tuinen en brede promenades waar de zon in de winter blijft hangen.

De geur van citroenen en zout

Wie Menton zegt, zegt citroenen. Het milde microklimaat maakt het stadje beroemd om zijn citruscultuur. Al sinds de 15e eeuw groeien hier citroenen met een bijzondere smaak: minder zuur, iets zoeter, met een sterke geur.

In februari wordt dat gevierd tijdens het Fête du Citron, een kleurrijk festival dat het hele stadje in citrusgeur hult. Denk aan praalwagens vol sinaasappels en citroenen, gigantische sculpturen van fruit en een feestelijke optocht waar je alleen maar vrolijk van kunt worden.

De citroen duikt overal op: in jam, in honing, in de lokale likeur Limoncello de Menton, maar ook in verfijnde gerechten als citroentarteletjes en vis met citroensaus. Zelfs de lokale zeep ruikt ernaar. Het is de geur van Menton zelf: fris, zonnig en een tikje nostalgisch.

De Italiaanse invloed op tafel

In de restaurants proef je hoe dicht Italië is. De Mentonnaise keuken is een smakelijke mengvorm van Frans en Italiaans, met mediterrane ingrediënten en een nuchtere eenvoud.

Typisch zijn gerechten als pissaladière (een soort uientaart met ansjovis), barbajuans (gefrituurde deegkussentjes gevuld met rijst en spinazie, verwant aan de Italiaanse ravioli) en visgerechten met verse kruiden uit de heuvels. En ja, pasta staat hier gewoon op de kaart. Vaak vers, met olijfolie uit Ligurië.

Loop ’s ochtends over de markt van Menton, en je begrijpt waarom dit gebied culinair zo rijk is. Verse vijgen, artisjokken, tapenade, tomaten die naar zon smaken, en kazen met namen die eerder Italiaans dan Frans klinken.

Een aanrader is een lunch bij een klein familierestaurant in de oude stad, waar grootmoeder nog in de keuken staat. Je eet er zoals in Italië: eenvoudig, eerlijk en met liefde bereid.

Bezienswaardigheden van Menton

Hoewel Menton niet groot is, valt er verrassend veel te zien en te doen. Naast het rijke strandleven, waar in het seizoen massa’s toeristen op afkomen, is er ook genoeg cultureels te beleven.

Begin in de Vieux Menton, de oude stad die als een kleurrijke trap tegen de heuvels is gebouwd. Van beneden aan zee klim je langzaam omhoog door steegjes vol planten, trappen en pleintjes tot je de top bereikt met uitzicht over de baai.

Bezoek ook de Basiliek Saint-Michel Archange, een juweeltje van barokarchitectuur. Even verderop ligt het charmante Cimetière du Vieux Château, met witmarmeren grafstenen en panorama’s die tot aan Italië reiken.

Musée Jean Cocteau – Collection Séverin Wunderman
Dit is één van de beroemdste musea van Menton, volledig gewijd aan de kunstenaar Jean Cocteau. De collectie bevat honderden grafische werken, tekeningen, schilderijen, keramiek, decorontwerpen en filmfragmenten. Het museum ligt aan de haven en in de Bastion du Vieux Port. De moderne, witte architectuur van het museum contrasteert prachtig met de oude stad.

Galerie des Musées (Palais de l’Europe)
Deze galerie is gevestigd in het Palais de l’Europe en richt zich op wisselende tentoonstellingen. De collectie van Jean Cocteau is hierbij betrokken, maar de Galerie brengt ook werk van andere moderne kunstenaars en affiches, waarbij de link naar kunststromingen uit de 20ste eeuw (zoals modernisme etc.) duidelijk is.

Musée des Beaux-Arts / Palais Carnolès
Dit museum bevindt zich in het Palais de Carnolès, dat vroeger dienstdeed als zomerresidentie van de prinsen van Monaco. De kunstcollectie omvat werk van zowel lokale als internationale kunstenaars, van de middeleeuwen tot de 20e eeuw. Er zijn Franse, Italiaanse en Vlaanderen-scholen vertegenwoordigd.

Musée de Préhistoire Régionale
Voor wie geïnteresseerd is in de prehistorie en archeologie: dit museum geeft inzicht in de vroegste bewoning in de regio Menton. Vergaarde vondsten, uitleg over cultuur en leven in de vroegste tijden geven een heel andere laag aan een bezoek.

La Salle des Mariages
Hoewel dit geen museum in klassiek opzicht is, is de trouwzaal van het Hôtel de Ville (gemeentehuis) van Menton de moeite waard omdat Cocteau de zaal versierde. Je kunt er kunst zien in een publieke, officiële ruimte, wat de mix van dagelijks leven en kunst heel tastbaar maakt.

Wie liever in het groen wandelt, bezoekt de Jardin Serre de la Madone of de Jardin Botanique Val Rahmeh: weelderige tuinen vol exotische planten, bananenbomen en natuurlijk citroenstruiken. Door het microklimaat groeien hier soorten die elders aan in Frankrijk of zelfs maar aan de Franse Rivièra niet zouden overleven.

De stranden van Menton

Langs de kust strekt zich een reeks van stranden uit, van levendige stadsstranden tot rustigere baaien richting Cap Martin. De Promenade du Soleil is perfect voor een avondwandeling, met uitzicht op de zon die achter de bergen zakt.

De zee is hier kalm en helderblauw. En anders dan in veel Franse badplaatsen is de sfeer gemoedelijker, minder snobistisch, meer familiair. Kortom: Italiaanser.

Menton heeft een vrij afwisselend aanbod qua stranden: openbare delen, private stranden (met ligbedden/parasol), stranden met fijn grind of kiezeltjes, soms gemengd met zand, en plekken met weinig voorzieningen.

De ligging is spectaculair: bergen dicht achter de kust, uitzicht richting Italië, de oude stad grenst direct aan zee (oude haven, promenades). Die combinatie van zee & berg geeft de stranden een mooie visuele achtergrond.

• Sommige stranden zijn drukker, vooral de meer centrale (Sablettes, Casino Beach, Market Beach) in de middaguren. Wil je rustiger liggen, ga dan naar Hawai, Rondelli-Garavan of Borrigo, of in de vroege ochtend.
• De zonsomloop is mooi: aan de westkant van Menton (richting Casino, Sablettes) zie je vaak de zon in zee zakken, terwijl bij Garavan en Hawai je eerder zonsopkomsten hebt in beeld.
• Neem waterschoenen mee: bij de kiezeltjes- en grindstranden kan het prettig zijn om iets steviger schoeisel te hebben, vooral bij het in- en uitlopen.
• Bescherming tegen de zon is belangrijk: niet overal is natuurlijk schaduw, dus parasol, pet, zonnebrand en dergelijke zijn essentieel.
• Controleer vooraf of faciliteiten (douches, strandwachten) open zijn (buiten het hoogseizoen kan er minder service zijn).

Praktische tips voor je bezoek

Hoe kom je er
Menton ligt ongeveer 30 kilometer ten oosten van Nice. Je kunt er eenvoudig komen met de trein (lijn Nice–Ventimiglia, de mooiste treinrit van Frankrijk), met de auto via de A8, of zelfs te voet of per fiets vanuit Italië. Let erop dat het in de zomermaanden erg druk is aan de Côte d’Azur.

Beste reistijd
Het klimaat is uitzonderlijk mild. Zelfs in de winter is het hier vaak 15 graden en zonnig. De lente en de vroege herfst zijn ideaal, maar het Fête du Citron in februari is een unieke ervaring.

Verblijven
Je vindt in Menton zowel chique hotels aan zee als charmante pensions in de oude stad. Wie iets speciaals zoekt, kan overnachten in een villa uit de Belle Époque-tijd, met uitzicht over de baai. Er is genoeg betaalbaar Airbnb-aanbod te vinden.

Eten & drinken
Probeer zeker barbajuans, socca en een glas lokale limoncello. De markt in de overdekte hal (Marché des Halles) is een paradijs voor foodies.

Excursies
Vanuit Menton kun je makkelijk uitstapjes maken naar het Italiaanse Ventimiglia, naar Sanremo, of naar de hooggelegen dorpen van het achterland, zoals Sainte-Agnès, het hoogstgelegen kustdorp van Europa.

Menton, tussen twee werelden

Menton is een stad van balans. Van Franse elegantie met Italiaanse flair. Van zee en bergen, van oud en nieuw, van traag en levendig. Het is een plek waar je even vergeet in welk land je bent en dat is precies de charme.

Wie van Italië houdt maar iets nieuws wil ontdekken, vindt in Menton een perfecte tussenstop. Of beter nog: een bestemming op zich. Want soms hoef je de grens niet over te steken om Italië te voelen. je hoeft alleen maar naar Menton te gaan.