Bertine Jobse
Pas moest ik een nieuw rijbewijs aanvragen en ik bereidde mezelf erop voor dat ik daarvoor eerst een half uur in de rij moest staan bij de balie van het gemeentehuis. Gelukkig is het tegenwoordig mogelijk om online een afspraak te maken, zodat je een tijdsslot krijgt toegewezen en je niet tegelijk met 40 anderen bij de balie staat.
Ik stond dan ook al na 5 minuten weer buiten en ook het ophalen van mijn rijbewijs was zo gepiept. Heel anders is dat in Italië, dat bekend staat om zijn eindeloze bureaucratie. En hoewel de meeste Italianen hopen dat de bureaucratie op een dag minder wordt, is er een beroep dat ervan profiteert: de codista.
Giovanni Cafaro
Codista komt van het woord coda, dat rij betekent. Een codista is iemand die voor een ander in de rij gaat staan en daar geld voor krijgt. Het fenomeen werd geïntroduceerd door de Italiaan Giovanni Cafaro.
Hij raakte op 41-jarige leeftijd zijn baan kwijt als manager bij een Milanees kledingbedrijf en moest op zoek naar een nieuwe baan. Dit ging niet zonder slag of stoot: hij stuurde talloze cv’s en motivatiebrieven rond, maar helaas zonder resultaat.
Totdat hij op een dag in de rij stond op een postkantoor en de rij maar niet korter leek te worden. Terwijl de minuten uren werden, kwam hij op een geniaal idee: voor anderen in de rij staan in ruil voor geld. Het beroep codista was geboren.
Cafaro vroeg 10 euro per uur om voor een ander in de rij te staan. Dit kon bij een postkantoor zijn, maar ook bij een bank, museum, gemeentehuis of elke andere instelling waar Italianen lang moeten wachten.
Om al die uren in de rij door te komen had hij een tas vol spullen bij zich, zoals een krant en een extra batterij voor zijn smartphone. Ook visitekaartjes hoorden bij zijn uitrusting, die hij gebruikte om nieuwe klanten te werven.
Hoe sta je in de rij als een pro?
Na een tijdje begon Cafaro ook codista-cursussen te geven aan mensen die ook codista wilden worden. Via Skype leerde hij de cursisten in 5 uur de kneepjes van het vak, waarna ze een erkend diploma ontvingen.
In zijn boek Wegens vakantie gesloten vertelt Jarl van der Ploeg over zijn ontmoeting met Cafaro. Tijdens hun gesprek over Cafaro’s bijzondere beroep, geeft Cafaro aan dat er 4 zaken zijn waar codista’s rekening mee moeten houden.
- Zo is het belangrijk om een goed tijdstip uit te kiezen om in de rij te staan. Kom niet te vroeg, vermijd de lunchtijd en ga ook nooit vlak voor sluitingstijd, want dat zijn de momenten waarop alle werkenden de rij betreden.
- Bedenk daarnaast goed welke schoenen je aandoet en pak niet constant je smartphone erbij, want door al dat naar beneden kijken kun je nekklachten oplopen.
- Verder moet je voordringers vriendelijk aanspreken op hun gedrag, zodat ze achteraan aansluiten in de rij.
- Waar je tot slot rekening mee moet houden – misschien wel het belangrijkste van allemaal – is dat je wachten in de rij staan niet ziet als verloren tijd. Je hebt alle tijd om een boek te lezen, een muziekje op te zetten of een vriend te bellen.
Ik denk dat er maar weinig andere beroepen zijn waar je dit kunt doen zonder dat je op het matje geroepen wordt.
Wat betaalt het?
Als codista ontvang je een prima salaris voor al dat wachten: voor 30 uur in de rij staan verdienen codista’s zo’n 1.200 tot 1.500 euro per maand. Je hoeft je als codista ook geen zorgen te maken of je wel genoeg werk hebt. Ondanks dat je tegenwoordig ook in Italië veel via internet kunt regelen, nemen de rijen alleen maar toe.
De Italiaanse organisatie voor consumenten en milieu Codacons stelde dat Italianen gemiddeld zo’n 190 uur per jaar kwijt zijn met wachten. Daarom zijn er veel bedrijven die codista’s inhuren. Als een werkgever zijn werknemers gemiddeld een half uur per dag kwijt is aan wachten in een rij, kost dat meer geld dan wanneer hij een codista inhuurt.
En niet alleen Italianen zelf huren graag een codista in, ook toeristen zijn liever wat meer geld kwijt dan dat ze uren in de rij moeten staan. Als je je even de rij bij de Sixtijnse Kapel in Vaticaanstad voorstelt, dan snap je wel waarom.
La Codista
Het beroep codista is zelfs gebruikt als inspiratie voor een voorstelling. De Nederlandse actrice Marleen Scholten, die sinds 2016 in Italië woont, schreef het stuk La Codista, wat gaat over stilstaan en vertragen.
Voor haar voorstelling stond ze zelf uren in de rij en ging ze in gesprek met verschillende Italianen, waarbij ze hun vroeg wat stilstaan voor hen betekent. De tekst van het toneelstuk leverde haar de Italiaanse toneelschrijfprijs Antonio Conti op.
Het blijkt wel weer dat barre omstandigheden, zoals hoge werkloosheid en stroperige bureaucratie, leiden tot creativiteit. In Italië levert het zelfs een hele beroepsgroep op.
Toch hoop ik voor alle niet-codista’s dat de stroperige bureaucratie eindelijk eens wat afneemt. Tot die tijd is het kiezen: 190 uur per jaar in de rij staan of je zuur verdiende geld uitgeven aan iemand die het voor je doet.
Comments