Reinout Bosman
We hebben er ruim 2 jaar op moeten wachten en toen hij eenmaal in de bioscoop ging draaien, werden de Verenigde Staten en Engeland verkozen boven zijn eigen land. En toen praktisch de halve wereld al aan het roepen was hoe geweldig hij wel niet was en hoezeer indrukwekkend de samenstelling aan beelden, kregen wij in Italië eindelijk de kans om hem te zien: de documentaire Pavarotti van Ron Howard.
3 kansen om precies te zijn: 28, 29 en 30 oktober 2019 waren de door Decca en de Fondazione gekozen data om hem te zien. En toen eindelijk de bioscoopzalen bekend werden, zag ik mijn kans schoon en kocht ik direct een kaartje, want een kans om de unieke beelden over zijn leven te zien, te leren van zijn techniek en me onderdompelen in de opera van toen laat ik uiteraard niet aan me voorbij gaan.
Maandag 28 oktober ging ik dan ook naar de première van de Pavarotti-documentaire in het Odéon in Florence.
Wat een leven
Het zaallicht gaat uit en Pavarotti verschijnt op het scherm. De pianist speelt het intro van A Vucchella en dan opent hij zijn mond en wordt de bioscoopzaal gevuld met zijn volle, warme stemgeluid. Achter mij slaat een mevrouw een hand voor haar mond en mompelt zachtjes ‘Dio Santo’, en bij mij rijst het kippenvel op mijn armen. Dat belooft wat. We beginnen in Brazilië waar hij als onbekende tenor in een lokaal theatertje staat waar Enrico Caruso ooit jaren eerder ook had gezongen.
Hij zingt daar A Vuchella en de mensen stromen langzaam binnen om naar die onbekende Italiaanse tenor te kijken. Een stralende, breedlachende Pavarotti kijkt naar zijn publiek en als toeschouwer zie je dat hij ‘aan’ gaat. Het publiek was echt zijn alles; er zijn voor de mensen van wie hij houdt was daarin de rode draad door de documentaire.
Op een gegeven moment worden er beelden getoond van een interview waarin hem wordt gevraagd of hij nog vertrouwen heeft in de mensen. Zijn antwoord is tekenend: ‘Ik zou kunnen stoppen met mijn leven als ik mensen niet meer zou vertrouwen. We hebben de mensheid nodig en iedereen verdient gelijke kansen.’
Wat me persoonlijk raakte waren de contrasten in de documentaire. Zijn leven voor de schermen, getekend door het grote succes, managers die hem beschermen en hem zeer groot hebben gemaakt, de overstap naar de Pavarotti and Friends-concerten, het via de Italiaanse huishoudster overtuigen van Bono om deel te nemen aan de eerste editie en een lied te schrijven, en het immense succes van de Drie Tenoren.
Een scène die me in het bijzonder raakte was het moment dat ze het concert in Caracalla hadden geëindigd en Mehta, Domingo, Carreras en Pavarotti elkaar omhelsden en elkaar aankeken met een blik van ‘Dit hebben we geflikt. We did it!’
Pavarotti achter de schermen
Het leven achter de schermen was iets minder rooskleurig. Hij heeft meerdere affaires gehad, zijn eerste vrouw Adua in Italië gelaten terwijl hij de wereld over ging en was er niet altijd voor zijn kinderen.
Tot één van zijn dochters ernstig ziek wordt en hij besluit terug te gaan naar Italië om er voor haar en zijn familie te zijn. Destijds was dat voorpaginanieuws. Het imago dat Pavarotti had gecreëerd was er één van een zeer goede katholiek die de ideale schoonzoon, echtgenoot en vader was; het doek viel echter voor die realiteit en Pavarotti ging zware jaren tegemoet.
Als hij vervolgens ook nog verliefd wordt op de 36 jaar jongere Nicoletta Mantovani met wie hij een kindje krijgt, terwijl hij in dezelfde maand opa wordt, is het voor vele Italianen een beetje te veel. Waar is hún Pavarotti gebleven?
Trouw aan zijn hart
Wat ik zeer bijzonder vind is dat Pavarotti ondanks alle kritieken en negatieve berichten trouw is gebleven aan zijn hart. Hij wilde zijn licht laten schijnen en hoe zwaarder de stormen werden, hoe meer hij deed om de mensheid te ondersteunen.
Hij vertrok halsoverkop naar Bosnië-Herzegovina om daar de kinderen en hun ouders steun te bieden in de genocide en opende daar een muziekschool om kinderen weer het gevoel van verbinding en veerkracht te laten ervaren.
Een leven dat is getekend door immense successen, alle erkenning van de wereld en een grote mate van eenzaamheid. Het doet me denken aan wat mijn Maestro Angelo me altijd zegt: ‘Als je kiest voor dit vak, weet dat je met grote eenzaamheid te maken gaat krijgen. Het leven van een tenor is bijzonder en je moet uit goed hout gesneden zijn om de top te bereiken. En aan die top is het doodstil, breng je veel tijd alleen door en zul je veel mensen moeten missen.’
Laatste aria
En dat is ook wat je aan Pavarotti zag. Zijn laatste keer Tosca in het New Yorkse Metropolitan ging door merg en been. In Tosca overlijden alle spelers en terwijl hij zijn laatste aria, E Lucevan Le Stelle, stond te zingen, wist hij al dat hij niet heel lang meer zou hebben.
En omdat hij al die jaren doorleeft heeft, was hij gewoon de drijvende kracht van de muziek. Hij wás de muziek en iedere noot had betrekking op zijn eigen leven.
Mooi is dat dat aan het einde van de documentaire naar voren komt. En dat hij, na een leven lang hard werken, durft te erkennen dat het zin had. Dat hij veel offers heeft gemaakt, mensen pijn heeft gedaan, maar dat zijn missie met zijn leven groter was dan alle kleine stappen.
Pavarotti was er voor meer dan 10 miljoen mensen die hem live hebben gezien en voor alle andere miljarden die hem gevolgd hebben.
Pietà Signore
Hij hoopte een goede vader en echtgenoot te zijn. Je ziet dat hij dat met pijn zegt, want dat is wellicht niet helemaal gelukt. Maar Pavarotti is Pavarotti en, tekenend… aan het einde van de documentaire als zijn kist uit de Kathedraal van Modena wordt gedragen en de Frecce Tricolori overvliegen, horen we dit keer geen Nessun Dorma, maar Pietà Signore… God heb Genade.
Je kunt de documentaire Pavarotti nu nog gaan zien in de bioscoop.
Comments