Column: Angelo

‘Als ik niet zo stom was geweest om dat vaste contract te weigeren, dan was ik net zo groot geweest als Pavarotti en Di Stefano’. Ook al vertelt hij het me voor de duizendste keer, toch glimlach ik weer naar hem en antwoord droog: ‘Maar die zijn beiden dood en jij leeft nog. Heb je toch iets goed gegaan. Je bent 93, man!’

Hij lacht: ‘Ja, dat klopt, ik ben eigenlijk een oudje, ook al ben ik echt niet als mijn leeftijdsgenoten. Het ‘Giuseppe Verdi’ (een rusthuis in Milaan voor gepensioneerde beroemde muzikanten) heeft me al een aantal keer gebeld met de mededeling dat ze plaats voor me hebben, maar ik dank ze hartelijk en leef vrolijk verder.’

Mijn geweldige tenorenleraar, Angelo. Ook al is hij 93 jaar, hij oogt als een kwieke zestiger. Op straat loopt hij in een kek leren jasje, knipoogt vrolijk naar de dames die voorbij wandelen en drinkt zijn koffietje in de bar waar hij dan meteen het hoogste woord voert. ‘Het is de muziek, jongen, de muziek houdt me jong.’

Hoe het allemaal begon

Toen ik in het prille begin van mijn Toscaanse avontuur op een netwerkevent was, sprak ik met een psychotherapeute en communicatietrainster die helemaal weg was van Nederland.  Ze werkt op de as Milaan – Florence, had gestudeerd in Amsterdam en was naast haar werk ook nog eens een niet onverdienstelijke actrice. Na ons eerste gesprek wist ik dat ik haar nog een keer moest zien en zette alles op alles om een afspraak met haar te maken. Die afspraak vond een jaar geleden plaats, na herhaaldelijk mailen en bellen van mijn zijde.

Het was half oktober toen de telefoon ging. ‘Nou Reinout, morgen heb ik een halfuurtje. Kom maar naar mijn kantoor. Je moet wel echt iets voor ogen hebben, anders mag je me de 31 mails en 15 telefoontjes uitleggen.’ De volgende ochtend zat ik in de stoel tegenover haar. Ze hoorde mijn verhalen en ideeën aan en dacht even na. ‘

Hmm, ja, leuk, maar als je trainer wilt zijn, vind ik dat je ook artiest moet zijn, want dat komt nauw. Ben je artiest?’ Trots vertelde ik dat ik straatartiest ben en een tenorenstem heb. ‘Nou, zegt ze, dan heb ik iets anders leuks voor je. Mijn schoonvader, Angelo, is een beroemd tenor en geeft nog les. Wil je dat ik een afspraak voor je maak?’

Buongiorno ragazzo olandese, mi chiamo Angelo!

En zo geschiedde. De afspraak werd gemaakt en de vrijdag daarop liep ik de woonkamer van Angelo binnen. Of nou ja, woonkamer… Eerder een museum met tientallen foto’s en recensies aan de muren, stapels bladmuziek en partituren van La Traviata en de Bohème. Hij laat me een aantal regels zingen en kijkt me fronsend aan.

‘Ja, je hebt een tenorenstem, maar hoe jij hebt kunnen zingen, is me een raadsel. Je haalt geeneens adem!’ Ik schiet in de lach. ‘Maar,’ zegt hij, ‘je hebt wel talent. Er is iets wat me triggert. Je mag blijven; ik ga je les geven.’ En zo beginnen we aan de weg naar een professionele zangcarrière, want ook al zie je het zelf nog niet, Angelo ziet je al op de planken staan.

Giuseppe Verdi zei altijd…

En de weg naar het toneel in de opera is een weg van duizend en één anekdotes. Over hoe hij met Renata Tebaldi in het San Carlo stond en hoe ze hem uitlegde wat een gelijkwaardige samenwerking betekent. Of wanneer ik vergeet te ademen hij me uitlegt hoe Pavarotti dat deed en we vervolgens naar de Pagliacci kijken om zijn techniek te bestuderen. Samen zijn we tot tranen geroerd als we de Bohème lezen (één van Puccini’s meesterwerken) om ons vervolgens weer te richten op mijn ademhaling en techniek.

‘Reinout, posizione e parola, zo zei Giuseppe Verdi. Je moet alle waarde hechten aan het gesproken woord. Die woorden zijn niet voor niets geschreven en zijn een overduidelijke expressie van wat door de muziek wordt ondersteund,’ zegt hij dan. ‘Haal adem, en praat over je ademsteun, dan komen de woorden vanzelf.’ (Even tussen haakjes, ik begrijp dat dit mogelijk als abracadabra voor je klinkt. Is het soms voor mij ook maar met ruim 4 uur in de week vlot het aardig.)

Zo zingen we wekelijks hele opera’s weg. Soms een paar regels, soms alleen de hoge noten en vaak hele aria’s: Traviata, Bohème, Madame Butterfly, Elisir d’Amore enzovoorts. Plus alle verhalen en de tekstinterpretatie. ‘Reinout,’ zegt hij dan, ‘ga eens even na… weet je wat dat is; een Dolce Bacio? Heb je die ooit gehad? Nou, ga eens terug naar dat moment, hoe haar lippen jou die kus gaven… en hou daarbij in je achterhoofd dat het de allerlaatste is die ooit zult krijgen, want de volgende dag schieten ze je hartstikke dood.’ (Het kan maar duidelijk zijn, overigens is dit de interpretatie van E lucevan le stelle uit de opera Tosca). 

De rare wendingen in de opera en de engel

Soms vraag ik me wel eens af waarom ik naar Italië ben gegaan en wederom het risico van de duikvlucht heb genomen. Het is immers in het verleden niet gelukt en nu lijkt het daar gelukkig wel op. Blijkbaar heeft het dus toch echt iets te betekenen, want deze geweldige 93-jarige bron van inspiratie is voor mij meer dan alleen maar een zangleraar. Hij is een nestor, geweldige coach en weet niet alleen de generatiekloven tussen hem en mij te overbruggen maar eveneens de verhalen die meer dan 150 jaar geleden zijn opgeschreven, te vertalen naar het hier en nu.

En nu weer gauw aan de studie want de maestro wacht met nieuwe suggesties om het allemaal nog mooier en beter te maken. Angelo is met recht mijn Angelo.