Myrthe Claus
Het is iets wat me verbaast sinds ik er de de allereerste keer mee te maken kreeg: de bijgelovigheid van de gemiddelde Italiaan. Je zou denken dat in een land waar je voor elk denkbare hulpsituatie een heel bataljon aan heiligen klaar hebt staan, iets als bijgeloof zo goed als niet aanwezig is. Maar niets is minder waar. Sterker nog: soms heb ik het idee dat het meer verweven is met het denken en het doen van mensen dan welke katholieke rite dan ook. In het bijzonder in december.
Inhoudsopgave
Boze ogen
Je hebt weleens van die periodes waarin alles mis lijkt te gaan. Als nuchtere Hollandse zou je denken dat dat gewoon het leven is. Je zit die tijd uit, wacht rustig tot het voorbij is en dan breken de betere tijden vanzelf wel weer aan. Maar er zijn heel wat streken in Italië waar in ‘het boze oog’ wordt geloofd. Ook hier in de Toscane. En mijn buren zijn er zelfs heilig van overtuigd. Hoezo wachten op betere tijden?
Tovenaars
Waarom geen bezoek brengen aan een van de maghi die ze kennen en je van het boze oog te laten verlossen en al dat ongeluk af te wenden? En om te voorkomen dat je regelmatig bij deze tovenaars op de stoep staat om van hun diensten gebruik te maken, kun je het beste een van die beroemde rode hoorntjes bij je dragen. Mijn kinderen kregen ze bij scheepsladingen tegelijk toen ze geboren werden, onder het mom ‘baat het niet, dan schaadt het niet’. Daar gaan we dan maar vanuit.
Ongeluk afwenden
Behalve het boze oog, kun je ook al het andere ongeluk in de wereld zo veel mogelijk proberen af te wenden. En dat kan je makkelijk zelf, zonder hulp van wie dan ook: mannen knijpen in hun kroonjuwelen en vrouwen kloppen iets af op ijzer (en niet op hout) als er gesproken wordt over iets vreselijks dat je zou kunnen overkomen. Natuurlijk vier je je verjaardag niet voordat je echt jarig bent, vraag je om problemen als je op een dinsdag of vrijdag trouwt of aan een project begint en al helemaal niet als het de 17de is, de Italiaanse tegenhanger van onze 13.
Vrijdag de 17de
Dus niet vrijdag de 13de, maar vrijdag de 17de is een dag waarop je maar het beste zo min mogelijk de deur uit kan gaan. En niet alleen gesprekken over nare onderwerpen of nummers kunnen ongeluk brengen. Er zijn ook personen die volgens anderen het ‘ongeluk’ aan zich hebben kleven. Iemand die deze beruchte iella met zich meedraagt, probeer je zo ver mogelijk van je vandaan te houden. Met soms heel trieste situaties tot gevolg.
Geluk afdwingen
Behalve ongeluk afwenden, doen Italianen er ook van alles en nog wat aan om het geluk af te dwingen. Pasgeborenen krijgen een gelukshemdje aan als ze net hun eerste huiltje hebben laten horen, wat daarna bewaard zou moeten worden voor de rest van hun leven. Een vriendin van mij vertelde dat haar kinderen bij hun geboorte een zakje geboortegrond kregen om te bewaren. Een bruiloft in de regen valt niet in het water, maar voorspelt veel goeds. En het aanraken van de gebochelde medemens zou ook heel wat geluk brengen.
De rituelen van december
Na deze greep uit bijgelovige activiteiten, zal het je niet meer verbazen dat ook in de feestelijke decembermaand op de meest onverwachte momenten het bijgeloof om de hoek komt kijken. Verrassend genoeg soms verbonden met het geloof. Je dekt geen tafel voor 13 mensen, zoals bij het Laatste Avondmaal, maar zorgt ervoor dat je precies 12 óf 14 en meer eters bij elkaar hebt.
Of je lost het ‘probleem’ op door in het uiterste geval een 14de plaats klaar te zetten inclusief bord, bestek en glaswerk klaar voor ‘de toevallige passant’ die zo zou kunnen aanschuiven. En het kruiselings neerleggen van het bestek tijdens het eten is absoluut not done, omdat dat symbool zou staan voor de kruisiging van Jezus.
Bijgeloof tijdens oudjaar
En bestaat er een beter moment om veel geluk af te dwingen voor het nieuwe jaar dan het uitgebreide diner op oudejaarsavond? Natuurlijk niet! Linzen voor veel geld in het nieuw jaar, een vette varkenspoot voor de voorspoed en natuurlijk dadels en trossen druiven voor veel geluk en ook weer geld, het mag allemaal niet ontbreken.
Zodat ik vlak voor 12 uur, als ik voor de tigste keer een stuk varkenspoot met alle voorspoed die er aan kleeft heb afgeslagen, heel erg terugverlang naar de Hollandse oliebol en appelflap. Een stuk lichtverteerbaarder om het nieuwe jaar goed te starten en volgens mij net zo effectief!
Comments