Stef Smulders
Italianen staan erom bekend dat ze niet erg stipt zijn. Zeker niet als het gaat om op tijd op een afspraak te komen. Voor ons, Nederlanders, blijft dat keer op keer verrassend. Wij verschijnen keurig om 17.00 uur voor een aperitivo, een concert of een andere afspraak. Steevast beseffen we: we hadden net zo goed een kwartier of halfuur later kunnen komen.
Culturele gewoontes zijn vaak zo diep ingebakken – bij Italianen én bij Nederlanders – dat je ze zelfs na 18 jaar onderdompeling in een andere cultuur niet kwijtraakt. Dit komt ook omdat, als je eens een keer expres ’te laat’ komt, het evenement bij uitzondering natuurlijk wel op tijd is begonnen.
La stagione è finita
Des te merkwaardiger is dat de Italiaan bij seizoensgebonden activiteiten opeens heel strikt is. De beweegredenen en gebruiken van een cultuur zijn, net als die van God, ondoorgrondelijk en zelden aangenaam.
In het onvolprezen emigratieverslag Italiaanse buren van de Britse auteur Tim Parks komt een scène voor waarbij de Italiaanse buurman van de auteur eind augustus zijn moestuin leegruimt. Zonder pardon rukt de tuinier de tomatenplanten, met nog rijpende vruchten eraan, uit de grond. Alle andere groenten ondergaan hetzelfde lot, of ze nu bijna eetbaar zijn of niet.
‘Waarom?’ vraagt Parks verbijsterd aan zijn buurman. ‘La stagione è finita!‘ is het antwoord, waarna de buurman verwoed verder gaat met rooien. Met zijn verklaring zou alles duidelijk moeten zijn. Het seizoen is ten einde, daarmee uit.
Misschien speelt in dit geval het Italiaanse volksgeloof in de invloed van de maan en de sterren op de gewasteelt een rol? Zelfs bij apotheken verkopen ze in Italië zogenaamde lunaria, kalenders met alle maanstanden en de opkomst- en ondergangstijden van de zon. Verder geeft de kalender veel tips over welke gewassen je bij wassende maan moet planten en welke niet.
Vrijwel alle Italianen geloven heilig in de heilzame of funeste invloed van onze blinde satelliet. Is de buurman er soms van overtuigd dat door de in september afgenomen invloed van de zon vruchten niet meer goed kunnen rijpen en niet lekker (of gezond!) zullen zijn?
Italiaanse buitenbaden
Een vergelijkbaar fenomeen (van onverbiddelijke seizoenswetten) maak ik ieder jaar mee wanneer de openbare buitenzwembaden openen of sluiten. Strikt begin juni gaan de baden open, niet eerder en niet later.
En terwijl dit openingsmoment nog een beetje te billijken is (pas half juni bereikt de thermometer normaliter de 30 graden), is het sluitingsmoment bizar. Op 1 september zijn alle buitenbaden dicht, maar gemiddeld is het in Noord-Italië nog tot half september 30 graden of meer (en dan nog een maand gemiddeld 25 graden). Waarom? La stagione è finita!
Om zo veel mogelijk van het buitenzwemmen te genieten, sta ik eind mei dus in de startblokken. Zo ook dit jaar. Mijn favoriete buitenzwembad is sinds enkele jaren het Centro Sportivo Cardazzo Village in Cardazzo, een afgelegen villawijk buiten de grotere stad Stradella. Met zijn slechts 370 inwoners beschikt het gehucht Cardazzo over een opvallend modern en uitgebreid sportcomplex met pas kortgeleden gerenoveerde bar.
Waarom dit juist hier in deze dunbevolkte omgeving is neergelegd en niet in een grotere plaats, is een van de mysteriën waaraan Italië rijk is. In Cardazzo is naast het sportcomplex en de luxe vrijstaande villa’s eigenlijk niets noemenswaardigs te vinden.
Nu is dat laatste mijn geluk, want als ik ’s ochtends direct na de openingstijd van 9.30 uur in het koele water stap, is er hooguit nog een andere zwemmer aanwezig. Heerlijk. Na afloop neem ik nog een espressootje en lees ik het provinciale krantje en dan ik ben fris en fruitig voor de rest van de dag.
Drie maanden lang kan ik ervan genieten totdat de seizoenshakbijl onverbiddelijk valt en er een einde aan maakt. Dan moet ik weer via de drukke provinciale weg naar het vrij sombere en oude binnenbad in Casteggio, het enige in de wijde omtrek dat nog open is sinds het modernere bad in Broni sloot.
Een Ice Man-ervaring
Twee jaar geleden verliep de seizoensopening echter heel anders dan verwacht. Bij opening was het water ijskoud. Was het net pas gevuld of…? Ik liet me niet weerhouden en stapte als de Ice Man in het vrieswater. Na een minuut of twintig baantjes trekken merkte ik dat ik niet warm werd, zoals gewoonlijk, maar kouder.
Het voelde onaangenaam en ik besloot er dus maar uit te gaan. Gelukkig, want terwijl ik met mijn espresso en krant naar een tafeltje liep, merkte ik dat mijn zintuigen begonnen te haperen. Ik zag slecht en geluiden klonken gedempt.
Eenmaal aan tafel bleek ik de krant niet te kunnen lezen: ik kreeg mijn zicht niet scherp. Ook voelde ik mij rillerig. Gauw vertrok ik en zette de verwarming in de auto op maximaal. Voorzichtig en met moeite bereikte ik als een dronkenman mijn huis, waar het nog uren duurde voor ik weer de oude was.
Achteraf besefte ik dat ik op het randje van onderkoeling had gezeten. Als ik nog iets langer in het water was gebleven, dan… Niet aan denken. De badmeesters in Italië lopen nog wel eens weg, ook al ligt er maar één zwemmer in het water. Misschien is die late seizoensopening toch zo gek nog niet.
Verrassende openingstijden
Dit jaar beleefde ik een ander avontuur, dat gerust onder de rubriek ‘Italiaanse toestanden’ gerangschikt kan worden. Onze vriend Roberto zou bij het aanhoren van mijn verhaal ongetwijfeld de kreet ‘Povera Italia!‘ slaken (handen samengevouwen, blik naar de hemel gericht), zoals Italianen bij altijd doen als er in het leven iets misgaat. Arm Italië, waar alles zo slecht georganiseerd is.
Ik bestudeerde al een week de Facebook- en Instagramberichten van het Centro Sportivo van Cardazzo om te weten te komen wanneer het bad open zou gaan. En ja hoor, in de laatste week van mei was er verlossend nieuws: vanaf zaterdag 31 mei kon ik te water. Over de openingstijden was wat onduidelijkheid: was het nu 9.30 uur, zoals de vorige jaren, of 10 uur, wat ik ook ergens tegenkwam? Nou ja, ik ging eerst maar eens 10 uur proberen.
Maandag 2 juni stapte ik de bar binnen om een kaartje te kopen. Op de toonbank lag een geplastificeerde A5 in vrolijke juichkleuren, met alle info: elke dag vanaf 10 uur geopend. Oké, dat had ik goed gegokt en zou meteen naar binnen kunnen. Daar was het meisje al dat ook de vorige jaren de kaartjes verkocht.
Ze begroette mij vriendelijk, zag dat ik de infokaart bekeken had en zei meteen: ‘Solo pomeriggio questa settimana‘. Deze week alleen ’s middags. Hè? Dat was nergens vermeld, niet op Facebook of Instagram en niet eens hier, ter plekke. Te verbouwereerd om een reden te vragen droop ik af.
Questa è Italia
Onderweg bedacht ik me dat ik het bad in Stradella zou kunnen proberen. Dat opende soms nog een week later, maar ik was nu toch in de buurt, dus niet geschoten altijd mis en… wel geschoten ook mis. Het bad was, volgens de info op het bord buiten, open vanaf 10.30 uur. Nog 10 minuten en ik kon alsnog mijn baantjes trekken!
De toegangsdeur stond op een kier en ik waagde het erop. De kassa was nog gesloten. In de verte was een badmeester bezig met schoonmaakwerkzaamheden. Ik zwaaide en riep: ‘Dalle 10:30? Vanaf 10:30 uur?’ Ze riep iets terug wat ik niet verstond. We liepen naar elkaar toe en toen zei ze dat het bad deze week alleen s middags open was. Wat? Alweer? Hoe was het mogelijk! Een coincidenza of een samenzwering?
Weer buiten besloot ik mijn winterzwembad in Casteggio te bellen. Ja hoor, het buitenbad is open vanaf 10.30 uur, kreeg ik te horen. Mooi, dacht ik, dan ga ik daar morgen of overmorgen wel heen (inmiddels was mij de lust voor vandaag wel vergaan). Woensdag reed ik er vol vertrouwen naartoe: dit moest goed gaan. Ik had nu de meest recente en betrouwbare informatie, tenslotte.
Maar net toen ik de handgreep van de mij zo vertrouwde toegangsdeur wilde beetpakken, viel mijn oog op een vers A4’tje met een mededeling. Op 3 t/m 6 juni is het bad alleen vanaf 14 uur open, stond er. Wat? Dit was nóg gekker! Op maandagochtend open en vanaf dinsdag opeens niet meer?! Ik was nu helemaal ontgoocheld en liep weg.
Op de parkeerplaats kwam een bekend gezicht mij tegemoet. O, dat was de man met het treurige doodshoofd die altijd met tegenzin zijn baantjes trok. Hij keek me verbaasd aan en vroeg: ‘Ma è chiusa? Is het gesloten?’ Ik bevestigde zijn bange vermoeden.
‘Maar ik moet van mijn huisarts zwemmen,’ klaagde hij en wreef daarbij over zijn onderrug. ‘Questa è davvero una colpa dura. Dit is echt een zware klap,’ vervolgde hij en keek nog treuriger dan anders. Ik zei dat ik ook niet wist waarom en haalde mijn schouders op. ‘Ah, ma questa è Italia,‘ verzuchtte hij. ‘Dit is nu eenmaal Italië’. Alsof daarmee alles verklaard was.
Het zwembad van de Meilandjes
Toch had ik nog een laatste kans: op de terugweg, iets meer in de heuvels, lag nog een buitenbad. In Mornico Losana, dat zich de laatste jaren tot een Nederlands toeristendorp ontwikkeld had en waar nu zelfs de familie Meiland zich ging vestigen. Dit bad zou, met zoveel zwemgrage noorderlingen, toch echt wel open zijn? Eropaf!
Na een kwartier rijden trof ik het complex verlaten aan. Ik zag geen informatie en raadpleegde Facebook. Warempel een recent bericht! ‘Vandaag de hele dag gesloten in verband met naderende regen’. Regen? De lucht was strakblauw!
Eens kijken wat Meteo.it zegt: ’20-50% kans op regen.’ Dus toch. ‘In totaal over 2 à 3 uur een hoeveelheid van 1 mm.’ Nou ja zeg, sluit je daar de hele dag het zwembad voor? Misschien moet ik de beheerder uitleggen dat je als je zwemt al nat bent en dat die ene millimeter er niet toe doet?
Ik gaf het op. Deze week was verloren. Vier baden die open zouden zijn maar allemaal dicht. ’s Ochtends buitenzwemmen is dit jaar pas vanaf 9 juni mogelijk helaas. Hopelijk.
In de tussentijd behelp ik me met ons eigen bad, dat niet meer dan een grote wastobbe is. Daarin is het trekken van baantjes niet mogelijk, maar misschien kan ik er deze week rondjes in gaan draaien, als een goudvis in zijn kom.
Comments