Agrigento: wat je moet doen en zien

Op het eerste gezicht ziet Agrigento (59.000 inwoners) in het zuiden van Sicilië er niet heel aantrekkelijk uit. Een aardverschuiving in 1966 zorgde ervoor dat een deel van het oude centrum instortte en daar kwam lelijke hoogbouw voor terug. Toch is het oude centrum met z’n kleine straatjes, mooie gevels en de winkelstraat Via Atenea echt de moeite waard.

De Via Atenea loopt van de 19e-eeuwse Porta Atenea – ooit stond hier een middeleeuwse stadspoort – tot aan het Piazza Pirandello.

In 580 voor Chr. werd Agrigento gesticht door de Grieken die de stad Akragas noemde naar de gelijknamige rivier. Na een oorlog met de Carthagers (480 voor Chr.) bloeide de stad op en begon men aan de bouw van de tempels.

In 406 voor Chr. namen de Carthagers wraak en ging de welvarendheid van de stad verloren.

Later, in 210 voor Chr. werd de stad veroverd door de Romeinen die de stad Agrigentum noemde, dit zorgde voor een opbloei van de stad. Na het instorten van het Romeinse Rijk kwamen de Byzantijnen die de stad verwaarloosden.

1. Cattedrale San Gerlando

De kathedraal San Gerlando, die op het hoogste punt van Agrigento ligt, werd op een al bestaande tempel gebouwd aan het einde van de 11e eeuw. In de eeuwen daarop volgend werd de kathedraal uitgebreid, verkleind, veranderd en toch weer zoveel mogelijk in middeleeuwse stijl teruggebracht.

De mengelmoes van stijlen geeft iets bijzonders aan de kerk. Loop vooral naar boven waar je van dichtbij het houten plafond kan bewonderen. Naast de kathedraal staat een klokkentoren die je niet kan bezichtigen.

In een steegje naar beneden kom je bij de S. Maria dei Greci, een heel klein kerkje gebouwd in de middeleeuwen op de overblijfselen van een reeds bestaande Griekse tempel in Dorische stijl.

Tip: in de kathedraal koop je 1 kaartje voor € 6 waarmee je het museum van de kathedraal, de kathedraal zelf en de S. Maria dei Greci kunt bekijken.

2. Luigi Pirandello

Loop vanaf de kathedraal naar beneden en ga bij de Via Atenea rechtsaf, je komt dan op een plein met een standbeeld van de schrijver en Nobelprijswinnaar Luigi Pirandello (1867-1936). Hij schreef vele romans en theaterstukken.

Hier tegenover bevindt zich een klooster, waarin ook het stadhuis is gevestigd. Loop hier vooral naar binnen om een kijkje te nemen in het Teatro Pirandello. Dit theater werd geopend in 1870 en heeft nog steeds de loges met gordijntjes, rode pluche stoelen en mooie plafondschilderingen. Er is plaats voor 700 mensen.

Het geboortehuis van Pirandello (casa natale di Luigi Pirandello) vind je in Contrada Caos-Villaseta, ongeveer 4 km ten zuidwesten van Agrigento. Hier zie je brieven, foto’s, eerste drukken van zijn boeken en mooie handgeschreven pagina’s.

Onder een rotsblok bij een grote pijnboom is de urn met de urn met de as van de schrijver begraven. Dit had Pirandello zo bepaald in zijn testament. Het duurde echter 25 jaar voordat deze wens van de schrijver in vervulling is gegaan, de urn was eerst begraven in Rome, ging daarna naar het Museo Civico in Agrigento en werd pas in 1956 begraven onder de pijnboom. Meer informatie is ook te vinden in de app ‘casa museo Luigi Pirandello’ (ook in het Engels).

3. Andrea Camilleri

Op de Via Atenea richting de Porta Atenea kom je het standbeeld tegen van de in 2019 overleden schrijver Andrea Camilleri. Camilleri is vooral bekend door de boeken over Montalbano, die ook verfilmd zijn en die al een poosje op Netflix staan.

Camilleri, die uit Porto Empedocle kwam ging in Agrigento naar de middelbare school totdat de school sloot vanwege de gealllieerde invasie in 1943. Geruchten gaan dat het standbeeld moet worden weggehaald, er is een namelijk een regel dat er geen standbeelden mogen worden geplaatst van personen die nog geen 10 jaar dood zijn….

4. Festa di San Calogero (eerste tot de tweede zondag in juli)

Volgens de overlevering kwam de monnik Calogero naar Sicilië om het christelijk geloof te verspreiden en vroeg om brood voor de armen tijdens de pest. De inwoners van Agrigento waren bang dat Calogero hen zou besmetten en gooiden daarom het brood in zijn kar zodat ze niet de deur hoefden te openen voor hem. Nog steeds gooien de bewoners brood in de kar tijdens de processie om zo deze monnik te herdenken. Behalve de processie, zijn er concerten, tentoonstellingen en worden de festiviteiten afgesloten met een groot vuurwerk.

5. Valle dei Templi

Een stukje buiten Agrigento ligt de Valle dei Templi, de Vallei van de Tempels. De naam klopt niet want de tempels liggen niet in een dal, maar op een heuvel, wel liggen ze lager dan Agrigento. Sinds 1997 staat het op de Werelderfgoedlijst van Unesco en is met dertienhonderdhectare een van de grootste archeologische sites van Italie.

Behalve een aantal tempels, zijn er begraafplaatsen, een aantal stadspoorten en het oude gymnasium (ekklesiasteron) waar de Grieken bijeenkwamen om problemen te bespreken. De Griekse dichter Pindarus noemde het ‘De mooiste stad der stervelingen’.

Ook kan je een bezoek brengen aan de Giardino della Kolymbetra (vlak bij de Tempio dei Dioscuri), een mooie tuin met picknickplaatsen en citroen-  en olijfbomen.

Tempio di Giunone (ook wel de Tempel van Juno of Hera genoemd)

Deze tempel bevindt zich op de hoogste rots aan de oostkant van de vallei. Zoals bij de meeste tempels van Agrigento weet men niet zeker aan welke god de tempel is gewijd.

Plinius de Oudere verwees in een van zijn boeken naar de tempel van Juno, maar bedoelde de tempel in Crotone en niet in Agrigento, toch heeft de tempel ondanks de onterechte verwijzing zijn naam gehouden.

De tempel is 38 meter lang, 17 meter breed en er staan nog 25 zuilen overeind. Waarschijnlijk werd de tempel zwaar beschadigd door een brand tijdens de verovering van de stad door de Carthagers, sporen van de brand zijn nog te zien op een muur in een binnenruimte.

Tempio della Concordia

Dit is een van de 3 best bewaarde Griekse tempels ter wereld. De tempel dateert uit de tweede helft van de 5^e eeuw voor Chr.

Volgens de overlevering werd de tempel in de 6^e eeuw omgevormd tot een Christelijke kerk, gewijd aan de apostelen Petrus en Paulus. Misschien is hij daarom zo goed bewaard gebleven.  De tempel is ruim 39 meter lang, bijna 17 meter breed en heeft 6 pilaren aan de korte zijde en 13 pilaren aan de lange zijde.

Giardini dei Giusti del Mondo

Als je vanaf de Tempio di Giunone de heuvel afloopt richting de Tempio della Concordia kom je langs de Giardini dei Giusti del Mondo, ‘de tuin van de rechtvaardigen’.

Hier zie je een aantal grafzuilen voor mensen die gestreden hebben voor een betere wereld en daarom vermoord zijn. Zo zie je een monument voor Sophie en Hans Scholl, twee leden van de Weiße Rose die in opstand kwamen tegen het nazisme.

Ook zijn er zuilen voor Giovanni Falcone, de rechter die streed tegen de georganiseerde misdaad, en die samen met zijn lijfwachten en vrouw werd opgeblazen. Ook is er een zuil voor Paolo Borsellino die samenwerkte met Falcone en 2 maanden na Falcone gedood werd door een autobom voor het huis van zijn moeder.  

Tempio di Ercole (tempel van Heracles)

Dit is de oudste tempel van dit gebied en dateert uit 510 voor Chr. De tempel zou net zo groot geweest zijn als het Parthenon op de Akropolis in Athene en was 74 meter lang en 28 meter breed. Er zijn nog 9 zuilen te zien, oorspronkelijk waren er 38 zuilen.

Tempio di Giove (tempel van Zeus)

De tempel werd gebouwd na de overwinning op de Carthagers in 480 voor Chr. De zuilen waren meer dan 30 m hoog en de tempel was 113 meter lang en 56 meter breed. Helaas is de tempel verwoest door aardbevingen en is er nu slechts een hoop stenen te zien. Overigens zijn veel stenen gebruikt voor de aanleg van de haven in Porto Empedocle dat hier vlakbij ligt.

Tempio dei Dioscuri (ook wel de tempel van Castor en Pollux)

Van deze tempel staan nog 4 zuilen die een stuk van de architraaf ondersteunen, deze zijn deels gerestaureerd in de 19^e eeuw en is een fotogenieke plek.

De experts zijn wat minder enthousiast want door de renovatie in de 19^e eeuw is het niet mogelijk om de herkomst van de afzonderlijke delen vast te stellen.

Archeologisch museum

In de vallei ligt ook het Archeologisch Museum, dit museum is gewijd aan Pietro Griffo, archeoloog en hoofdinspecteur van Agrigento van 1941 tot 1968. Het ligt op de San Nicola heuvel, ooit het centrum van de oude stad. De collectie bestaat maa liefst it 5688 voorwerpen.

In het museum leer je alles over de oude stad Akragas en over de geschiedenis van de Valle dei Templi, ook worden hier tijdelijke tentoonstellingen en concerten gegeven.

Praktische informatie Valle dei Templi

Er zijn 3 parkeerplaatsen, bij de Tempio di Giunone, Porta V en Teatro Ellenistico. Bij de parkeerplaatsen kun je ook een toegangskaartje (ook voor het Archeologisch museum) kopen. Op verschillende plekken zijn er restaurants/bars waar je wat kan eten en drinken.

Er is niet veel schaduw, dus bij warm weer is het verstandig om ’s ochtends vroeg te gaan of juist aan het eind van de middag. Het park is elke dag geopend van 8.30 tot 20.00 uur en in de zomermaanden vaak ook nog langer.

Scala dei Turchi

Ongeveer 15 km ten westen van Agrigento liggen de Scala dei Turchi, letterlijk vertaald als ‘De trap van de Turken’.

Deze witte rotsen die door wind en water gevormd zijn tot een soort trap, danken hun naam aan de Saraceense piraten (vaak ten onrechte Turken genoemd), die hier in de 16^e eeuw aan land gingen om de kustdorpen te plunderen.

De rotsen zijn van marna, een soort witte kalksteen en als de zon er op schijnt zijn ze prachtig wit en steken ze mooi af bij de turkoois blauwe zee. Met minder zon zijn ze jammer genoeg ook direct een stuk minder wit.

De witte rotsen zijn een geliefd decor voor verschillende films. Zo is hier een scène opgenomen van de film Malena van Giuseppe Tornatore (2000) en een scène in de serie van Il giovane Montalbano.

De rotsen vind je in het dorpje Realmonte. Er zijn verschillende parkeerplaatsen waar je voor € 5 de hele dag kan staan. Vanaf de weg bij Lido Scala dei Turchi loopt een trap met ruim 120 treden naar beneden.

Praktische Informatie

Hoe kom je in Agrigento?

Als je gaat vliegen kun je zowel op Palermo als Catania en Trapani. vliegen, bijna dagelijks gaan er vluchten vanaf Schiphol of Rotterdam naar deze steden. Met je huurauto is het dan nog wel minimaal 2 uur rijden naar Agrigento in het zuiden van het eiland.

Een alternatief voor een huurauto is de bus. Deze rijden over het algemeen vaker dan de treinen, zie de website voor meer informatie. Uiteraard kun je ook met je eigen auto. Bijvoorbeeld vanuit Genua met de boot nemen naar Palermo. De overtocht duurt circa 20 uur.

Tip: neem Agrigento op in je rondreis over het eiland. Zo haal je het meeste uit je trip naar Sicilië.

Hotels

Een aanrader is B&B Terrazze di Montelusa. Deze B&B midden in het centrum, biedt ruime kamers, is smaakvol ingericht en serveert het ontbijt op een terras met prachtig uitzicht. De eigenaar Francesco is vriendelijk en behulpzaam èn speelt soms piano voor zijn gasten.

Restaurants

Als je wilt eten met uitzicht op zee, ga dan vooral naar L’Operà in Via Atenea. Behalve pizza’s kun je hier ook heerlijk pasta’s eten en serveren ze vaak een limoncello van het huis. Andere leuke restaurants zijn Boccondivino of Dacànto waar je op een trap eet.

Zelf de mooiste plekken van Agrigento en omgeving ontdekken?

Je ziet het. Agrigento heeft heel wat te bieden. Ben je op Sicilië en wil je je onderdompelen in bijzondere cultuur, geschiedenis en gastronomie? Boek dan één of meer nachten in Agrigento.

Er is veel moois aan accommodaties in Agrigento te vinden en ook heel betaalbaar. Snuffel maar eens door het uitgebreide aanbod aan hotels en vakantiehuizen in de stad.

Tip: dit penthouse aan de Via Atenea nummer 2, te huur via Airbnb.

Hier vind je de mooiste accommodaties in Agrigento.