Aart Heering
De stad Pesaro in De Marken aan de Adriatische kust is de Italiaanse Culturele Hoofdstad van 2024 en de Nederlandse kunstenaar Daan Roosegaarde heeft dat culturele jaar vorige maand ingeluid.
Helemaal precies is dat niet, want het jaar is natuurlijk al in januari begonnen met kleinere voorstellingen, maar Roosegaardes performance Spark was wel het eerste van de 4 ‘grote evenementen’ die Pesaro dit jaar te bieden heeft.
(De andere 3 zijn de performance The Life van Marina Abramovic, het elektronische muziekproject Twin Color van Murcof en Simon Geilfus en de technologisch-muzikale performance Kagami van Ryuichi Sakamoto en Tin Drum.)
Italië krijgt elk jaar een culturele hoofdstad – soms 2 – aangewezen. Dat is een begeerde titel, niet zo zeer vanwege de ter beschikking gestelde fondsen als wel door de mogelijkheid om (inter)nationaal in de kijker te komen als culturele en toeristische bestemming.
Zo is het aantal bezoekers van de culturele hoofdsteden van 2022 en 2023, Procida en Bergano/Brescia, beduidend toegenomen. Ook Pesaro hoopt daar natuurlijk op.
De stad die zo’n 95.000 inwoners telt, is nu vooral bekend als badplaats – met een onafgebroken reeks van buiten het seizoen verlaten stabilmenti balneari (strandtenten) – en als walhalla voor fietsers: Pesaro telt het grootste aantal fietsen per inwoner en is uitgangspunt van talrijke fietsroutes langs de zee en in de heuvels van De Marken.
Cultuur en duurzaamheid
Maar er is meer, legt burgemeester Matteo Ricci uit: ‘Pesaro is cultuurhoofdstad in het kader van een programma met de naam ‘cultuur in de natuur’. Wij verbinden cultuur met duurzaamheid en kwaliteit van het leven, waarin we al leider zijn binnen Europa.’
Hij vindt het prachtig, dat een Nederlandse kunstenaar nu de dans opent, want ‘het Nederlandse toerisme is een van belangrijkste geworden voor de regio Marche en dankzij het cultuurjaar en de buitengewone artiest die we nu in ons midden hebben, kunnen we nog verder groeien.’
De performance Spark (Vonk) sluit inderdaad mooi aan op de Pesarese fusion van cultuur en natuur. Het is een soort ecologisch vuurwerk, waarin duizenden (speciaal ontwikkelde) zeepbellen en felle schijnwerpers geluidloos de plaats innemen van knallend buskruit en Bengaals vuur.
De ondertitel Ritornano le lucciole (De terugkeer van de glimwormpjes) verwijst naar een (hopelijk) herstel van deze nachtelijke lampjes die door de luchtverontreiniging steeds zeldzamer zijn geworden.
Een verband dat juist de Italianen, die zijn opgegroeid met vuurvliegjes en affiniteit hebben met cultuur, uitstekend begrijpen, zegt de kunstenaar in een kort interview.
Tip: het complete cultuurprogramma voor 2024 vind je op www.pesaro2024.it.
Van kathedraal naar keramiek
In de Tweede Wereldoorlog, toen zij maandenlang in de vuurlinie lag, zijn in de stad grote vernielingen aangericht, maar desondanks zijn er ook nu nog de nodige monumenten te bewonderen.
Zoals de aan de Heilige Terentius, een plaatselijke martelaar, gewijde kathedraal. De sobere voorgevel en 2 flankerende leeuwen stammen uit de 12e of 13e eeuw, terwijl het interieur, op een paar middeleeuwse fresco’s na, in later eeuwen grondig is veranderd.
Maar onder de vloer, goed zichtbaar door een glazen overdekking, liggen prachtige mozaïeken, die doen denken aan die van Ravenna in dezelfde tijd. (Piazza Collenuccio 15; www.domuspesaro.it)
Het centrum van de stad is het Piazza del Popolo, met het uit de 15e eeuw stammende Palazzo Ducale, het hertogelijk paleis waar plaatselijke potentaten huisden met klinkende namen als Malatesta, Sforza en Della Rovere.
Nu is het een museum en is het gemeentebestuur verhuisd naar een modern palazzo aan het plein. Even verderop, in Palazzo Mosca aan het gelijknamige rustige pleintje, kom je in de Musei Civici, gemeentelijke musea, met naast middeleeuwse altaarstukken en 16e eeuwse schilderkunst, een opmerkelijk rijke collectie van antieke majolica, een erfenis van de tijd waarin Pesaro nog een centrum van keramiek was. (Piazza del Popolo 1; www.pesaromusei.it)
De bollen van Pomodoro
In de voormalige als een klassiek tempeltje ogende Pescheria (Vismarkt) is nu het Centro Arti Visive gevestigd, een museum voor moderne kunst dat regelmatig exposities brengt van meer en minder grote namen.
Nu is de tentoonstelling gewijd aan het werk van Arnaldo Pomodoro, met als kern een van de vermaarde Sfere (Bollen) van de kunstenaar. (Corso XI Settembre 184; www.fondazionepescheria.it)
Een ander, in 1998 in brons gegoten exemplaar staat op het Piazzale della Libertà naast de boulevard. Een eerdere versie polyester stond daar al sinds 1971 en werd in korte tijd een van de symbolen van de stad.
Ruggieri, Rocca en Rossini
Ook aan het Piazzale della Libertà tref je een van de mooiste voorbeelden aan van de stile liberty, zoals de Jugendstil in goed Italiaans heet. De over zee uitkijkende Villino Ruggieri werd aan het begin van de vorige eeuw gebouw voor de plaatselijke industrieel Ernesto Ruggieri, met alle voor die tijd typische boogjes, kronkels en tierelantijnen.
Aan de andere kant van de stad vind je de heel wat plomper ogende Rocca Costanza, een in 1474-83 in opdracht van Francesco Sforza gebouwd imposant bolwerk dat er nog altijd bij ligt zoals weleer.
Natuurlijk ontbreken in zijn geboortestad de herinneringen niet aan volkscomponist Gioacchino Rossini. Zijn geboortehuis aan de voornaamste winkelstraat van Pesaro, die nu natuurlijk Via Rossini heet, is een museum. (Via Rossini 34; www.pesaromusei.it)
Daarnaast is 5 jaar geleden een ‘nationaal’ museum aan hem gewijd in het Palazzo Montani Antaldi. (Via G. Passeri 72; www.museonazionalerossini.it)
Naar de componist is in Pesaro zelfs een pizza vernoemd. De ingrediënten van de Pizza Rossini – margherita met toevoeging van mayonaise en gekookt ei -, komen op het eerste gezicht echter niet zo aanlokkelijk over. Je kunt het daarom ook houden bij een klassieke plaatselijke piadina.
Comments