Aart Heering
Op 4 maart gaat Italië naar de stembus en de campagne is al in volle gang. Maar wie denkt dat in de eerste dagen van het nieuwe jaar het debat gaat over werkgelegenheid, fiscus of immigratie, heeft het mis. Nee, de Italiaanse pers en politiek is in de ban van biologisch afbreekbare zakjes van circa twee cent per stuk. En er zijn politici die serieus betogen dat het hier gaat om een ondraaglijke last voor de burger.
Met ingang van 1 januari van dit jaar moeten in de Italiaanse supermarkten en winkels groente en fruit worden ingepakt in zakjes van afbreekbaar bioplastic, waarvan de kosten – één tot drie cent per zakje – apart in rekening moeten worden gebracht. Italië geeft daarmee gevolg aan een Europese richtlijn die er op is gericht om het gebruik van plastic terug te dringen.
Educatieve redenen
Een goede zaak natuurlijk, en die paar centen hadden gemakkelijk verrekend kunnen worden in de prijs van de appels of courgettes. Maar dat wilde minister Galletti van milieu niet om ‘educatieve redenen’: als de consument op het kassabonnetje ziet dat ook de verpakking wat kost, dan zal hij proberen om er zo min mogelijk van te gebruiken.
Italiaanse rel
Jammer alleen, dat de verraste burgers niet van tevoren op de hoogte waren gesteld, en dat we vlak voor de verkiezingen staan. Daarmee zijn alle ingrediënten bijeen voor een ouderwetse Italiaanse rel. In heel Italië protesteren supermarktklanten tegenover verbouwereerde kassières. De sociale media zijn het podium voor een opstand van woedende burgers die beweren dat de biozakjes de consument per jaar honderd euro zouden kosten. (In werkelijkheid is het maar zo’n tien euro.)
Corruptie
Ook zou de invoering ervan niets anders zijn dan een ‘cadeau voor een vriendin van Renzi’. (Bedoeld wordt fabrikant Catia Bastioli, maar in Italië zijn er nog 150 andere ondernemingen die net als zij ultralicht biologisch afbreekbaar verpakkingsmateriaal produceren.)
Politici van de rechtse oppositie, die toen de maatregel in augustus door het parlement werd goedgekeurd, niets van zich lieten horen, lopen te hoop tegen een regering die de arme burgers berooft en betogen schamper dat als het zo door gaat ‘ze straks ook de lucht nog gaan belasten’.
En consumentenorganisatie Codacons heeft bij 104 rechtbanken tegelijk een klacht ingediend tegen de ‘verkapte belasting’. Alleen milieuorganisatie Legambiente heeft alle lof voor de maatregel, waarmee ‘Italië voorop loopt in Europa’.
Ophef
Je vraagt je af waar al deze ophef voor nodig is. Een paar centen extra bij de boodschappen zou toch voor niemand een probleem moeten zijn? Zeker niet als je bedenkt dat de kosten van plastic tasjes altijd al in de prijs waren inbegrepen. (Zij het dat de kosten van plastic dat uit petroleumafval wordt gemaakt iets lager liggen dan die welke van organisch materiaal worden gemaakt.) En al helemaal niet, omdat het milieu er beter van wordt.
Paradoxen
Maar daarbij stuiten we op een van Italiës vele paradoxen. In dit geval de paradox van een land waar in theorie iedereen milieuvriendelijk is, maar waar elke roker zijn peuken op straat smijt, hele volksstammen te beroerd zijn om hun afval te scheiden, maar weinigen hun oude verontreinigende verwarmingsketel vervangen door een schone nieuwe, geen enkele gemeente een verbrandingsinstallatie binnen haar grenzen wil en als concrete persoonlijke bijdrage twee cent al te veel is. Er is nog een lange weg te gaan.
Foto’s: Aart Heering
Comments