Italiaanse film: A ciambra

De Italiaanse film A ciambra, uitgebracht door Arti Film, is nu te zien in verschillende filmhuizen. Het is het verhaal van een zigeunersjongen.

Het verhaal van Pio

Pio neemt het criminele pad over van zijn vader en zijn broer. Door toedoen van deze laatste worden ze gesnapt bij een inbraak en belanden ze in de gevangenis. Gelukkig krijgt de zigeunerjongen hulp van Ayiva als hij er alleen voor komt te staan. Hij is al wat ouder, maar hij helpt de jongen een handje en zorgt een beetje voor hem. Alhoewel zorg misschien een groot woord is. Pio doolt een beetje tussen verschillende culturen. Ayiva maakt onderdeel uit van een groep (clandestiene) Afrikanen en anderzijds zijn er ook de Italiaanse maffiosi die zijn criminele familie niet te veel in de weg mogen zitten.

Het helpt natuurlijk niet dat Pio noodgedwongen in de criminaliteit belandt. Dat hij daar zonder de hulp van zijn broers en met gebrekkige ervaring een weg in moet vinden, leidt natuurlijk tot problemen.

De cultuur

Het resultaat is een nogal troosteloos. Je ziet in zijn omgeving kinderen met sigaretten in hun mond, veel gevloek, een sterk dialect en school is afwezig. Ze wonen in een aftands appartementje tussen veel vuil, verweerd beton en afgetapte stroom. De familie leeft van kleine criminaliteit: koffertjes stelen uit treinen, auto’s jatten en koperdiefstal. Het brengt doorgaans tussen de 50 en 300 euro op, maar de openstaande rekening voor stroom bedraagt maar liefst 9.000 euro. In de andere appartementen wonen lotgenoten. Zigeuners die samen kaarten om geld en alleen met drank op lijken te kunnen lachen.

Associaties

De muziek is opzwepend, zoals bij Slumdog Millionaire. Daar deed de film me een beetje aan denken qua sfeer. Je voelt de adrenaline als je Pio voor het eerst een koffertje ziet jatten in de trein, een kind is hij nog. Zal hij gepakt worden? Bij deze film zie je weinig opbeurende beelden, die bij Slumdog Millionaire film wel aanwezig zijn. Het leven is kansloos en zal kansloos blijven, als je niet het geluk hebt toevallig een miljoen te winnen.

Knap realisme

Bijzonder aan dergelijke films over sloppenwijken vind ik hoe realistisch regisseurs deze levens vast kunnen leggen. De regisseur ging met een idee naar Ciambra toe, en kwam daar in contact met zigeuners die eigenlijk gewoon zichzelf spelen. De hoofdpersoon van de film – in het echt heet hij ook Pio – komt ook daadwerkelijk uit die omgeving.

Het lijken dan ook meer documentaires: het dialect, het vuil, de kleren, de koppen, het woordgebruik, de situaties, de blik  in de ogen van Pio. Je moet wel lef hebben als regisseur om zo’n film te maken. Ik denk dat het Jonas Carpignano goed is gelukt en de film heeft dan ook een politiek tintje: de maatschappelijke positie van zigeuners en bootvluchtelingen.

Italiaanse zelfkant van de maatschappij

De onderkant van de maatschappij werd ook mooi geportretteerd in de film Brutti, sporchi e cattivi van Ettore Scola uit 1976 of Indivisibili, die najaar 2017 uitkwam. In die laatste film ging het echter meer om de Italianen zelf uit de regio rondom Napels in de troosteloze flats daar. En wat dacht je van de film en de serie Gomorra? Het leven aan de onderkant boeit Italiaanse filmmakers, dat is duidelijk.

Echter…

Eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat ook ik schoonheid en esthetiek nodig heb om echt geraakt te worden. Ik had daarom Indivisibili een betere inzending gevonden voor de Oscars, waarin die prachtige meisjes zitten en waarin de muziek me ook meer aanspreekt. Minder opzwepend en spannend, maar meer verdrietig en melancholiek.

Ook zit in die film minder realisme en meer poëzie, in de beelden en in de teksten. A ciascuno il suo, ieder het zijne, zeggen de Italianen dan.