Bloemen van steen – Ilaria Tuti

Van uitgeverij Cargo kreeg ik het boek Bloemen van steen van Ilaria Tuti opgestuurd. Het gaat over vrouwen in de Italiaanse Alpen tijdens de Eerste Wereldoorlog. Italië vocht toen tegen Oostenrijk, hoog in de bergen. Deze vrouwen, de portatrici, droegen bij aan de strijd door de bergen te beklimmen met proviand, munitie, en met de overleden soldaten terug naar beneden.

Het verhaal is gebaseerd op de waargebeurde geschiedenis en in het nawoord is er een prachtige documentatie die het verhaal echt wel ten goede komen. De schrijfster heeft zich duidelijk verdiept in de materie en heeft de vrouwen hun plek in de geschiedenis willen geven.

Museum van Timau

De personages zijn gebaseerd op historische figuren en voor de mensen die het boek willen nareizen, is er een link naar een lokaal historisch museum.

Die lokale historische musea, ik vind ze wel wat hebben. Zo heb je in Utrecht het Volksbuurtmuseum, ik hoorde erover toen ik student was. Toen ik in Italië was bezocht ik ook wel eens een lokaal museum. Bijvoorbeeld het Etruskische museum in Cerveteri, met allerlei lokale vondsten die het grote Etruskische museum in Rome, de Villa Giulia, niet haalden.

Ook heb ik ooit contact gehad met het Fausto Coppi-museum in Castellania, omdat er in het stadje waar ik woon een wielercafé is, genoemd naar deze Italiaanse wielrenner en toen is er contact geweest over bruikleen van de risottopan van Coppi of zo. Ik weet de details niet meer. Dat wordt dan allemaal gerund door vrijwilligers met een passie voor een of ander obscuur onderwerp. Mooi.

Terug naar het boek

In een vloek en een zucht heb je het uit, het leest als een trein. Het boek heeft veel vaart, de gebeurtenissen wisselen elkaar in rap tempo af en je blijft tot het einde toe geboeid. Ik kan er niet te veel over zeggen zonder het verhaal prijs te geven, maar één tipje van de sluier wil ik wel oplichten.

De vrouwelijke hoofdpersoon van het boek staat op een dag oog in oog met een Oostenrijkse soldaat. Deze confrontatie is het begin van allerlei verwikkelingen, maar op het moment zelf overheerst de gedachte dat ze haar gelijke ziet. Een naaste, en niet een (gedemoniseerde) vijand.

Fabrizio de André

Meteen kwam er een liedje bij me op van Fabrizio de André. Een maand geleden las ik een boek over de betekenissen van deze Italiaanse singer-songwriter die furore maakte in de jaren 70. Hij heeft een liedje geschreven met de titel Guerra di Piero, wat eigenlijk hét Italiaanse lied is van de pacifistische beweging. Het gaat over een Italiaanse soldaat die de vijand ontmoet en er dan achter komt dat deze…

Che aveva il tuo stesso identico umore
Ma la divisa di un altro colore

Hetzelfde gemoed heeft, maar een andere kleur draagt. Deze mooie pacifistische gedachte draagt het boek ook echt wel uit, dus ook daarom is het een aanrader om te lezen.

Wil je het hele liedje eens luisteren, bekijk het dan hier met een Engelse vertaling:

Af en toe waren er bij mij wel kleine ergernissen. Zo vond ik de overdaad aan monologue interieur met volop psychologiseringen en bijvoeglijke naamwoorden soms een beetje aandoen als een te veel gelikete LinkedIn-post.

Die psychologische insteek deed mij soms ook wat anachronistisch aan, volgens mij hadden de draagsters op die momenten wel heel andere gedachten, maar dat is dichterlijke vrijheid en dat maakt het ook weer een eigen boek. Op het einde dacht ik ook weleens: de schrijfster heeft te veel films gekeken. Er zaten van die beschrijvingen in waardoor je als een drone boven de scène zat, maar die dan wel erg zoet aandeed.

Ik heb het boek echter toch met veel plezier gelezen. Een mooi verhaal voor als je meer wilt weten over de rol van vrouwen in deze oorlog.

Bloemen van steen
door: Ilaria Tuti, vertaald door: Hilda Schraa
336 blz.
€ 21,99 (ook verkrijgbaar als e-book voor € 6,99)
Cargo, september 2021
ISBN 9789403122311