Kleine Italiaanse dorpen van de ondergang gered

Italië leeft van het toerisme. Het is niet voor niets de op vier na populairste vakantiebestemming ter wereld. Jaarlijks trekken ruim 35 miljoen toeristen naar Italië, waarvan de helft in Noord-Italië blijft hangen. Maar terwijl steden als Rome, Florence en Venetië wereldberoemd zijn, dreigen de kleine dorpen ten onder te gaan. Wie redt deze meer dan 2.000 Italiaanse dorpen en maakt er een toeristische trekpleister van?

Het probleem speelt al sinds de late 19de eeuw. Steeds meer dorpen krijgen te maken met een leegloop, in andere dorpjes is het al spookachtig stil. Een samenloop van omstandigheden waaronder immigratie, armoede en natuurrampen hebben gezorgd voor de neergang.

Verlaten dorpen in het zuiden van Italië

Wie in het noorden of noordoosten van Italië op vakantie gaat zal niet veel merken van deze spookdorpen. Met name vanaf het midden tot in het zuiden van Italië liggen de meeste verlaten dorpjes.

Tot het midden van de jaren 70 trokken veel Italianen door een veranderende economie en vernieuwende technologie van plattelandsgebieden naar de grotere steden. Ook natuurrampen zoals aardbevingen, die veel in Zuid- en Midden-Italië plaatsvinden, hebben geleid tot vertrek van de lokale bevolking. Dorpen bleven achter met verlaten woningen, lege scholen en winkels die niet langer konden blijven bestaan.

In andere gebieden gooiden natuurrampen roet in het eten. Sommigen dorpen boven op een heuvel brokkelden letterlijk af. In andere plaatsen hebben aardbevingen complete woongebieden verwoest.

Nieuw leven

Maar het is niet alleen kommer er kwel. Op sommige plekken is het actieve ondernemers gelukt om de ten dode opgeschreven dorpen nieuw leven in te blazen en ze opnieuw onder de aandacht van toeristen te brengen. Hier volgen een paar mooie voorbeelden.

Santo Stefano

The New York Times beschrijft in een artikel hoe er creatieve oplossingen werden bedacht voor het redden van deze kleine dorpen. Santo Stefano di Sessanio in de Abruzzen is hier een bekend voorbeeld van. Een zakenman kocht een kwart van de huizen en bouwde deze om tot een hotel. Voor de restauratie huurde hij lokale bouwvakkers en vakmensen in, waardoor de economie in Santo Stefano tot bloei kwam. Inmiddels is het dorp op de toeristische kaart gezet en zijn er zowel hotelkamers als appartementen te boeken.

Civita di Bagnoregio

Een ander bijzonder verhaal is dat van het dorp Civita di Bagnoregio, gelegen in de regio Lazio. Met een architectuur die honderden jaren teruggaat was dit in het verleden een bekende trekpleister. Civita di Bagnoregio staat bekend om zijn positie bovenop een plateau van een vulkanische rots. Het dorp is bereikbaar via een loopbrug. Door erosie begon het dorp aan de zijkant af te brokkelen en inwoners vertrokken massaal.

Het heeft even geduurd, maar inmiddels is het dorp herontdekt als vakantiebestemming. Vermogende Italianen en Amerikanen hebben zich hier gevestigd en hebben de economie weer laten bloeien. Sinds 2010 is het toerisme toegenomen van 40.000 naar een duizelingwekkende 500.000 mensen. Twee jaar terug werd besloten om een entree van ongeveer € 1,70 per persoon te gaan heffen.

Civita staat sinds 2006 op een lijst met meest bedreigde wereldmonumenten. Sinds die tijd zijn er plannen om het plateau waarop het dorp gebouwd is, te verstevigen. Een mooie serie foto’s van Civita kun je hier bekijken.

Pratariccia

Als alles mislukt kun je ook nog proberen het complete dorp te verpatsen. In Toscane ligt het middeleeuwse dorpje Pratariccia, dat zichzelf op eBay verkocht voor een bedrag van 2,5 miljoen euro. Het dorp had in 2012 slechts 25 huizen en was al vijftig jaar niet meer bewoond. Hoewel er volgens de makelaar wel belangstellenden waren, is het voor zover wij weten niet tot een verkoop gekomen.

Bormida

En dit voorjaar hoorden we van Bormida, waar de burgemeester € 1.500 aan iedereen bood die in zijn dorp kwam wonen. Er was zoveel belangstelling voor dit aanbod dat de burgemeester erop terug moest komen.

Meer werk te verrichten

Met nog meer dan 2.000 verlaten Italiaanse dorpen is er nog veel werk aan de winkel. Tot die tijd is het zeker interessant om een of meer van deze dorpjes te bezoeken, al is het alleen maar om de sfeer van een echt Italiaans spookdorp op te snuiven. Wie weet moet je je het jaar erop alweer door hordes toeristen wurmen?

Bron: New York Times, foto boven: Bussana Vecchia (Wikimedia)