Politieke twist om tiramisu

Waar is de tiramisu ontstaan? Het eerstgeboorterecht van het smakelijke toetje van lange vingers, de roomkaas mascarpone en koffie – vrij gemakkelijk te maken en daarom een vaste verschijning op menige menukaart – wordt betwist door twee Noord-Italiaanse regio’s. Vanuit de keukens en de gourmetpers heeft die strijd zich nu verplaatst naar de salons van de gewestelijke en zelfs landelijke politiek.

Aanleiding is het besluit van minister van Landbouwbeleid Maurizio Martina om de tiramisù toe te voegen aan de lijst van prodotti agroalimentari tradizionali (PAT) van de noordoostelijke regio Friuli-Venezia Giulia. Het ministerie erkent daarmee dat de wieg van de tiramisu in deze regio heeft gestaan, om precies te zijn in de steden Tolmezzo en Gorizia.

Aanvechten

Reden voor gepaste trots voor de Friulaanse bestuurders, maar ook reden tot protest voor Luca Zaia, de gouverneur van de belendende regio Veneto. Volgens hem is de is de tiramisu uitgevonden in zijn eigen regio. En wel in de stad Treviso (waar Zaia zelf vandaan komt). Hij heeft aangekondigd dat hij het ministeriële decreet zal aanvechten ‘in het belang van de Veneti’. En de gedachte aan een politiek complot is ook niet ver weg: tenslotte is minister Martina een partijgenoot (PD) van de Friulaanse gouverneur Deborah Serracchiani, terwijl Zaia een topman is van de Lega Nord.

Wie heeft er gelijk?

De culinaire historie leert dat de term tirami sù (letterlijk: hijs me op) voor het eerst gebruikt werd in 1959 in Tolmezzo in de Friulaanse provincie Udine. Ristorante Roma serveerde toen een zoet nagerecht van die naam. In Gorizia was in diezelfde tijd een coppa tìrime su verkrijgbaar, een semifreddo met room en zoete Marsala-wijn. Het staat evenwel niet vast of in deze beide recepten ook mascarpone voorkomt, en dat is nu toch echt een verplicht ingrediënt. Het nu gangbare recept zou zijn ontwikkeld in de jaren 70 in restaurant Alle Beccherie in Treviso, waar de kok zich ook door Duitse voorbeelden zou hebben laten inspireren.

Beide regio’s hebben dus goede argumenten en misschien wordt Zaia’s protest verhoord. Maar er staat nog een derde weg open. Inmiddels is voor de tiramisu van Treviso namelijk ook het predicaat STG, Specialià Tradizionale Garantita, aangevraagd. Als ze in Treviso dat nou toegekend krijgen, dan kan iedereen tevreden zijn.

Prodotti tipici

Of het toetje daarmee ook lekkerder wordt, is natuurlijk nog maar de vraag. Italiaanse producenten zijn gek op dit soort herkomstgaranties en hebben daarom honderden prodotti tipici getooid met door de EU erkende predicaten als DOP, IGP en STG en daarnaast nog eens Italiaanse als IG, TAP en DeCO.

Als je hiervan het fijne wilt weten, kun je terecht op Wikipedia.

Een onverbiddelijke smaakgarantie hoeft zo’n predicaat echter niet te bieden. Een tiramisu kan honderdmaal TAP of STG zijn, als hij te zoet, te nat of niet vers is, dan is hij gewoon niet lekker.

Neem daarom dus vooral zelf de proef op de som en eet smakelijk!