Column: waarom is het Italiaans zo’n mooie taal?

Het Italiaans is een taal die door talloze mensen van over de hele wereld wordt gestudeerd. Naast het feit dat de cultuur interessant is, het ijs lekker en het een mooi vakantieland is, klinkt het Italiaans volgens velen zo mooi. Hoe komt het dat we het Italiaans massaal een mooie taal vinden?

Ik denk dat een belangrijke reden de stroomlijning in klinkers is tussen lidwoord, zelfstandig naamwoord en bijvoeglijk naamwoord is. Is een zelfstandig naamwoord vrouwelijk, dan worden ook de woorden daaromheen vrouwelijk en dan gaat het vaak rijmen. LA donnA bellA, bijvoorbeeld.

Daarnaast eindigen veel Italiaanse woorden op een klinker, waardoor een woord niet wordt afgebroken maar een beetje in de lucht blijft hangen. Die klinkers komen ook terug in woorden met hiaten. In het Nederlands zijn dat woorden die je vroeger terugzag in het Groot Dictee der Nederlandse Taal. Twee klinkers achter elkaar die verschillend worden uitgesproken. 

In het Nederlands krijg je dan een trema of een tussenstreepje. Zo heb je geërgerd (met trema op de tweede e) of coöperatief met een trema op de tweede o, of co-operatie. Een o en een e wordt samen een nieuwe klank, de oe. A en u wordt au.

🇮🇹 Wist je dat…? 21 interessante feitjes over de Italiaanse taal.

Zachte klinkers en fluisterklanken

In het Italiaans is het vaak zo dat je twee verschillende klinkerklanken achter elkaar hoort. Zoals in de woorden viaggio, suo, beato, coesione of het woord paese. Klinkers klinken zachter dan medeklinkers. Daarom worden Slavische talen, bekend door hun vele medeklinkers door buitenlanders vaak heel anders ervaren dan het Italiaans. Maar denk ook aan Nederlandse woorden als ‘herfst’ of ‘angstschreeuw‘. Een nachtmerrie voor een Italiaan die Nederlands wil leren.

Veel Italiaanse klinkers zijn langer uitgesproken dan Nederlandse klinkers. In het Nederlands zijn klinkers korter en meer ‘staccato’. Om niet te klinken als een kaaskop die zijn Italiaanse pak heeft aangetrokken, moet je voor je gevoel een beetje overdrijven met de uitspraak. Dan zal een Italiaan je uitspraak als correcter ervaren.

Ook heb je veel fluisterklanken in het Italiaans. Onze ‘sch’ in bijvoorbeeld ‘Scheveningen’ is een harde keelklank die veel Italianen verschrikkelijk vinden. In het Italiaans heb je echter verschillende zachtere s-klanken in bijvoorbeeld het woord associazione, die je maakt door lucht door je mond en tussen je tanden te sturen en niet door de keel te knijpen.  Zo kan het gebeuren dat associazione fiscale heel romantisch overkomt terwijl het eigenlijk over een fiscale vereniging gaat.

Woorden die niet bestaan in het Nederlands

Iedereen kent het verhaaltje van de eskimo met 50 woorden voor sneeuw of voor wit. Zo hebben Russen veel woorden voor de kleur blauw en de Italianen veel woorden voor pasta. Riccioli, rotelle, gemelli, garganelli.

Woorden die niet bestaan in het Nederlands, die zijn er ook veel in het Italiaans. Zoals panetto, een rijzend bolletje deeg waar je een pizzabodem van maakt. Als vertaler kun je dan kiezen om het woord panetto over te nemen of elke keer te zeggen ‘rijzend deegbolletje’, wat niet zo lekker klinkt. Zo ontstaan dus leenwoorden.

Mooi vind ik persoonlijk ook woorden die niet enkelduidig te vertalen zijn. Een albero is een boom, daar is niet zoveel spannends aan, maar je hebt ook Italiaanse woorden die in het Nederlands niet zo makkelijk vast te pinnen zijn.

Zoals de werkwoorden procedere, costituire, segnare of scorrere. Dat hangt heel erg af van de context waarin het woord wordt gebruikt hoe je het moet vertalen naar het Nederlands. Dit maakt een andere taal spannend voor een niet-native speaker. En dus interessant.

Vleiers

Ja, het Italiaans is een mooie taal. Italianen zijn poëten, vleiers in de ogen van Nederlanders en Belgen. Ik weet niet of ze vaker hun toevlucht nemen tot metaforen, maar ik denk dat ze in ieder geval op het gebied van de esthetiek wollig taalgebruik hebben.

Gebruikers van het Nederlands spreken directer. Zo hoorde ik van een kennis dat zij vroeger een Italiaans vakantievriendje had die haar versierde met ‘I tuoi occhi sono come il mare‘. Je ogen zijn als de zee. Natuurlijk wordt dat gezegd terwijl je op het strand kijkt naar een mooie zonsondergang.

Nederlandse meisjes vallen daarvoor en daarom denken veel Italianen dat Nederlandse meisjes snel het bed in te krijgen zijn. Bij Italiaanse dames moet je gewoon de tafel dekken en de auto voorrijden voor la mamma.

Esthetiek… of mooipraterij?

Italiaanse kunsthistorici hebben een jargon geheel op het esthetische vlak. Alle Italianen zijn amateur-kunsthistoricus. Alberto Angela is zo’n type. De presentator van een kunsthistorisch Italiaans televisieprogramma. Zelfs vele Italiaanse vrouwen vallen in katzwijm bij zijn zoete verhaaltjes.

Ze zijn van het soort dat we in Nederland zien in marketing of sales: snelle jongens die je overhalen iets te willen wat je niet nodig hebt. Het Nederlandse equivalent heeft denk ik het plan gesleten om in de gemeente Krimpenerwaard het aan te leggen gebied bij de Veerpoort te verkopen als ‘Boulevard’, terwijl het een doodgewone stenen stoep is met bankjes waar je naar geparkeerde auto’s kunt kijken. Mooi verhaal, deal gesloten, maar je blijft achter met de rotzooi.

🇮🇹 Tip: wil je zelf Italiaans leren op je eigen tempo, wanneer het jou uitkomt? Meld je nu aan voor de online cursus Dit is Italiaans voor beginners, die je begeleidt naar een A1-niveau.

De cursus is speciaal samengesteld voor Dit is Italië, door een ervaren docente Italiaans. Boordevol uitdagende en afwisselende lessen, video’s, audiobestanden, oefeningen en een A1-toets om je die prachtige Italiaanse taal eigen te maken.