Column: Luciano

Dat Italianen een trots volk zijn, weten we inmiddels wel. En die trotsheid komt terug in alle facetten van het land. Of het nou gaat om de geweldige keuken van Emilia-Romagna, de kunstschatten van Toscane of het design van Lombardije. Italianen zijn trots.

En dan is er nog dat andere fenomeen: de Italiaanse ster. Filmsterren, schrijvers, dichters, schilders en… zangers.

En over deze laatste categorie wil ik het vandaag hebben: de zanger. Niet zomaar een zanger, maar vandaag schrijf ik over de beste tenorzanger die deze wereld ooit gekend heeft. En hij werd geëerd. Op 6 september 2017 in de Arena van Verona. De man die het Nessun Dorma onsterfelijk maakte en megaconcerten organiseerde waar soms meer dan een half miljoen mensen op af kwamen.

De man die werd erkend om zijn genereuze karakter, wiens missie was om de opera terug te geven aan de mensen en door middel van enorme cross-overconcerten miljoenen euro’s op te halen voor kinderen en vluchtelingen in nood.

6 september 2007

Luciano Pavarotti, over wie kan ik het anders hebben, overleed op 6 september 2007 in zijn geboorteplaats Modena. Een uitvaart volgde, die bijna op een staatsbegrafenis leek. Wereldwijd live uitgezonden en met menig brok in de keel becommentarieerd. Een evenement waar menig ster acte de présence gaf en zelfs de President van de Republiek kwam om hem een laatste eer bewijzen.

Terwijl het Nessun Dorma uit de boxen schalde over het plein voor de Duomo van Modena, vlogen de Frecce Tricolori over en kleurde de hemel het Italiaanse groen, wit en rood. Een Italiaanse held was niet meer.

Het erfgoed van Luciano Pavarotti

Inmiddels wordt er door zijn team hard aan gewerkt om het Pavarotti Erfgoed te eren en hoog te houden: een eigen foundation, zijn huis omgetoverd tot een museum waar de Pavarotti-energie nog voelbaar is en jaarlijks verschillende activiteiten en concours.

Tien jaar sinds Pavarotti kon dan ook niet onopgemerkt voorbijgaan. De familie Pavarotti pakte groots uit met een immens eerbetoon waarin zijn collega’s samen met hem de Arena van Verona in vuur en vlam zetten.

Je begrijpt dat ondergetekende, als fan van het eerste uur, daarbij moest zijn. Alvorens naar Verona af te reizen voor het concert, werd eerst Pavarotti’s bedevaartsplek in Modena aangedaan, namelijk: zijn huis.

Casa Museo Luciano Pavarotti

Tegenwoordig wordt zijn huis niet meer bewoond door de familie en is het omgetoverd tot een museum waar je al wandelend door de verschillende vertrekken zijn gehele erfgoed kan bekijken.

Of het nou zijn rokkostuum is dat in de woonkamer staat of zijn imposante collectie aan prijzen op de eerste verdieping: Luciano is nog altijd aanwezig. En niet alleen hijzelf, maar ook zijn familie. Nicoletta Mantovani, dochter Alice en kleindochter Roberta liepen voor de gelegenheid ook rond in het huis.

Un’emozione senza fine

Terug naar de trots en het eren van Luciano. De Arena van Verona was het decor voor de aftrap van verschillende Tribute Concerts aan Luciano Pavarotti. En het waren dan ook niet de minsten die kwamen optreden.

Placido Domingo en José Carreras brachten een imposant eerbetoon aan de maestro door de voorstelling te openen met Sinatra’s My Way. Na een staande ovatie van een aantal minuten konden ze eindelijk beginnen en werden zij ondersteund door het imposante stemgeluid van Pavarotti himself.

Het eerste zakdoekenmoment was na welgeteld twee minuten toen de stem der stemmen Yes there were times inzette en er een siddering door het publiek ging. Die stem: zo vol, zo rond. Kippenvel tot en met.

Così celeste

Natuurlijk konden Zucchero en Bocelli niet wegblijven op een avond als deze. Zucchero, hartsvriend van de tenor; Bocelli ontdekt door Pavarotti. Er werden herinneringen opgehaald over de beginjaren van de Pavarotti and Friends-concerten, de innige vriendschappen die Pavarotti onderhield met al zijn collega’s en zijn onuitputtelijke energie om de opera naar de mensen te brengen en klaar te staan voor mensen (voornamelijk kinderen) in nood.

Così Celeste, Miserere, Caruso, Granada, het door hemzelf geschreven Ave Maria, dolce Maria, en vele andere classics zorgden voor een kleurrijke en wervelende avond. Bijzonder was Eros Ramazzotti’s Se bastasse una canzone dat de zanger live zong met Pavarotti achter hem. In een van de eerste edities van de & Friends-concerten was dat de klapper. En ook deze keer was het weer overweldigend.

Podium voor de nieuwe generatie

Luciano’s erfgoed zou zijn erfgoed niet zijn als hij geen podium zou bieden aan de nieuwe generatie operazangers en -zangeressen. Wat zaten er weer mooie talenten tussen. Een geruststelling in absolute vorm: het erfgoed blijft voortbestaan.

Bijzonder was het speciaal voor de avond geschreven Luciano een muzikaal eerbetoon aan Pavarotti dat bij menig Italiaan een kleine traan over de wang deed rollen. En begrijpelijk. Toen ik in een van de pauzes met mijn Italiaanse ’tribuneburen’ zat te praten, konden zij niet anders dan zeer geëmotioneerd en gepassioneerd vertellen over hún Luciano.

‘Weet u meneer’, sprak de mevrouw schuin achter me, ‘Luciano is een legende omdat hij Italië nooit uit het oog is verloren. Hij was een trotse Italiaan en wist dat aan de hele wereld over te brengen op zijn eigen charismatische en hartelijke manier. Hij was onze ambassadeur maar vooral het toonbeeld van een Italiaan die wat kan betekenen voor de hele wereld.’

Non ti scordar di me (vergeet me niet)

Tsja, wat kan ik daar zelf nog aan toevoegen? Ik geloof dat ik een hele dag in het epicentrum van een zeer belangrijk stuk Italiaanse geschiedenis heb gezeten en me heb mogen laven aan bijzondere artistieke en culturele bronnen.

Daarin ben ik niet de enige: Italianen zijn ontzettend trots op ‘hun’ sterren die Italië wereldwijd op de kaart hebben gezet. Of dat nou Pavarotti is of Bellucci, Fellini of ‘La Loren’, ze worden als helden onthaald. Ook al zijn sommigen al jaren uit beeld, als ze even hun gezicht laten zien tijdens een première, zijn ze gewoon weer terug waar ze altijd waren.

Opdat we niet vergeten

Ik denk dat dat de kracht is van het Italiaanse erfgoed. Het blijven eren en aanbidden van tijden die geweest zijn om die tijden als inspiratiebron te gebruiken voor de toekomst. Of zoals mijn achterbuurvrouw in de Arena treffend zei: ‘Opdat we niet vergeten, dat we een groots land zijn.’

Beeld: YouTube