Aart Heering
Wie Lazio zegt, zegt Rome. Maar de regio Lazio (Latium in het Nederlands) is zo veel meer dan alleen de Eeuwige Stad. In dit artikel met de 10 mooiste plekken in Lazio laten we je graag zien waarom je ook in de wijde omgeving van Rome moet zijn.
Inhoudsopgave
1. De Castelli Romani
Enkele tientallen kilometers ten zuiden van Rome liggen de Colli Albani, een groep uitgedoofde vulkanen met twee mooie ronde kratermeren, het Lago Albano – waar het goed zwemmen is – en het Lago di Nemi. Vanuit Rome kom je eerst langs Marino, waar tijdens het jaarlijkse oogstfeest de stadsfontein geen water maar wijn spuit.
Een smalle kronkelweg met prachtig zicht op de meren voert vervolgens naar een reeks stadjes die elk op zich een bezoek waard zijn vanwege hun tradities, monumenten en culinaire specialiteiten. Het bekendste is Castel Gandolfo, het zomerverblijf van de paus. Aan het gemoedelijke centrale plein ligt het pauselijk paleis dat sinds kort door paus Franciscus voor het publiek is opengesteld.
Vier kilometer verderop kom je in Ariccia, het koninkrijk van de porchetta, speenvarken van het spit, met de typische smaak van een lokale kruidenmix. Maar je kunt hier ook het barokke Palazzo Chigi bezoeken. Verderop voert de weg langs Velletri en Frascati, fameus geworden door de gelijknamige witte wijnen die hier in elke osteria geschonken worden.
2. Civita di Bagnoregio
Il paese che muore, het stervende dorp, zo staat Civita bekend. Het middeleeuwse, prachtig op een heuvel gelegen dorp, is verlaten na een aardverschuiving en doordat de zachte tufsteen waarop het is gebouwd geleidelijk aan verkruimelt, is het op de lange duur gedoemd om ten onder te gaan.
Maar zo ver is het nog lang niet en het verlaten Civita is nu overdag druk bezocht. Je kunt er alleen komen via een voetgangersbrug over een diepe vallei en daarna is het goed dwalen tussen de verlaten antieke woningen, waarvan verscheidene nu weer in gebruik genomen zijn als eethuizen en ateliers.
Kijk aandachtig naar de Porta di Santa Maria, waarop twee leeuwen die mensenhoofden tussen hun klauwen houden, het verjagen van de tirannieke familie Monaldeschi verbeelden.
3. De beelden van Bomarzo
Hella Haasse schreef er een boek over, De tuinen van Bomarzo, en zij was zeker de laatste niet die gefascineerd raakte door het fantastische beeldenpark bij het plaatsje Bomarzo in de buurt van Viterbo. Monsters, gedrochten, fabeldieren, mythologische figuren: ze lijken te zijn weggelopen uit een nachtmerrie of een paddotrip.
Het wonderlijke initiatief is voortgekomen uit de barokke fantasie van graaf Vicino Orsini die zo in de tweede helft van de 16e eeuw zijn door planten overwoekerde landgoed verfraaide. Later raakte zijn schepping in de vergetelheid maar in de jaren vijftig van de vorige eeuw zijn de bizarre beelden herontdekt en sindsdien vormen ze een geliefde bestemming voor een griezelmiddagje.
Tenslotte ligt het park dicht bij de snelweg, vinden ook kinderen het prachtig en kun je in het dorp Bomarzo uitstekend pizza eten.
4. Het Meer van Martignano
Dit is wat de Duitsers een Geheimtipp noemen. Naast het veel bekendere Lago di Bracciano ligt een kleiner, in een diepe kom gelegen, vulkanisch meer dat een oase van rust vormt op amper dertig kilometer van Rome.
Het Lago di Martignano is een natuurgebied zonder bebouwing en zonder motorboten. De oevers zijn omzoomd met riet en bomen, op een deel na waar witte longhorns grazen en twee uitspanningen met goed onderhouden weidestrandjes en simpele eettenten waar je onder meer coregone van de grill kunt bestellen. Deze zoetwatervis is een verwant van de forel die alleen hier en in een paar andere Italiaanse meren leeft.
Omdat de meeste Italianen niet van meren houden en liever naar zee gaan is het aan het Lago di Martignano ook hartje zomer nog altijd rustig. Voor de liefhebbers: je kunt het meer, dat een diameter heeft van twee kilometer, goed overzwemmen, maar blijf dan wel in de buurt van de oever, want als je kramp krijgt is er niemand om je te redden.
Een andere aanrader is het rustige Vicomeer, dat het hoogstgelegen kratermeer van Italië is.
5. Cerveteri
Cerveteri, het antieke Caere, een belangrijk centrum van de Etruskische beschaving, is vooral bekend door de enorme necropool (dodenstad) even buiten het stadje. De Necropoli della Banditaccia strekt zich meer dan twee kilometer lang uit en is daarmee de meest indrukwekkende van het oude Etruskische gebied.
Het hele complex is nu een park geworden met een duidelijk aangegeven route, die langs de voornaamste graven leidt. De tomben dateren van de 8e tot de 1e eeuw v.Chr. en zijn vaak uitgegraven in tufsteen.
Sommige tumulus (heuvel) graven hebben een diameter van wel 30 meter en zijn van binnen ingericht als imitaties van luxueuze woonhuizen. De rijke families die ze lieten aanleggen toonden daarmee hun wens om ook in het hiernamaals een passende levensstijl te kunnen behouden. Een deel van de bij de afgraving gevonden grafgiften – vazen, sieraden, gebruiksvoorwerpen – is nu terug te zien in het Archeologisch Museum van Cerveteri.
6. De Monte Terminillo
La montagna dei romani, de berg van de Romeinen, wordt de Monte Terminillo vanouds genoemd. De hoogste berg (2.216 meter) van Lazio was ooit het voornaamste wintersportoord van de bewoners van de hoofdstad. Maar tegenwoordig is Abruzzo daarvoor meer in trek en lijden de skiliften en winterhotels een kwijnend bestaan.
De berg blijft daarentegen een trekkingparadijs. Een fikse rondwandeling van ruim drie uur, vertrekkend van de Rifugio Sebastiani, een berghut op ruim 1.800 meter, leidt je naar de top en vervolgens over de kam, een adembenemende route met steile hellingen, ruige rotspartijen en wijdse vergezichten op onder meer de Monte Amiata, de hoogste berg van Toscane.
Afhankelijk van de sneeuwval kan dit nog tot eind oktober, wanneer het bijtend koud en winderig kan zijn en je de tocht passend kunt afsluiten in de rifugio met een spaghetti all’amatriciana en een glas straffe rode wijn.
Een blik op de piste van Terminillo vanaf 1.610 meter hoogte (live webcam):
7. Farfa
In de Sabijnse heuvels, bij Fara Sabina, ligt de Abbazia di Farfa, een Benedictijnerklooster dat stamt uit de 4e eeuw. Het is een indrukwekkend complex, opgetrokken in verschillende eeuwen en stijlen: karolingisch, lombardisch en barok.
De abdij, die ooit heerste over heel het omliggende gebied, staat open voor bezoek. De monniken leven naar de regel ora et labora (bid en werk) en produceren honing, likeur, chocola en drop, die je kunt kopen in de antieke erboristeria.
Andere plaatselijke producten, waaronder de befaamde Sabijnse olijfolie, vind je in de Borgo di Farfa, het kleine dorp dat in de middeleeuwen naast de abdij ontstond. Wie niet terugschrikt voor Spartaanse omstandigheden, kan in de abdij ook overnachten. Maar dat kan ook even verderop in een riant agriturismo, van waaruit je ook een uitstapje kunt maken naar de Riserva Tevere Farfa, een natuurreservaat langs de boorden van de Tiber, bekend als het ‘reigerparadijs’.
8. Tivoli
In de oudheid brachten Romeinse patriciërs hier hun zomers door en later deden kardinalen het hun na. Tivoli, gelegen in de campagna romana, op de plek waar de Aniene, een zijrivier van de Tiber, een spectaculaire waterval vormt, bezit daardoor een paar van de mooiste ville uit die tijdvakken.
De bekendste is de Villa Adriana, het zomerpaleis dat keizer Hadrianus in de tweede eeuw liet aanleggen. Barbaren, omwonenden en souvenirjagers hebben in de loop der eeuwen de villa danig ontmanteld, maar ook nu maken de zuilengalerijen, het theater, de tuinen en de Canapo, een enorme rechthoekige vijver, een verbluffende indruk.
Villa d’Este, tussen 1550 en 1572 gebouwd voor kardinaal Ippolito D’Este, de zoon van Lucrezia Borgia, is vooral bekend door haar waterwerken: watervallen, bassins, visvijvers en 500 fonteinen. Een schitterende aanblik en heerlijk koel in de zomer.
9. Anagni
Op 8 september 1303 diende edelman Sciarra Colonna paus Bonifatius VIII, lid van de concurrerende familie der Caetani, een geduchte oorvijg toe. Dat gebeurde in het stadje Anagni en lo schiaffo di Anagni is sindsdien een vermaard incident uit de eeuwen durende machtsstrijd in Lazio.
Anagni zelf, waar de pausen in de 12e en 13e eeuw vaak verbleven en dat daarom nog steeds bekend staat als de città dei papi, is een juweeltje waar de tijd lijkt stilgestaan sinds de hoge middeleeuwen.
In de romaanse kathedraal op de top van de heuvel waarop Anagni is gebouwd, heerst een atmosfeer van middeleeuwse soberheid en spiritualiteit. De wanden van de crypte zijn beschilderd met een unieke, uitstekend bewaard gebleven, frescoreeks van rond het jaar 1200, waarin het Bijbelverhaal wordt verbeeld.
Mooie beelden van Anagni in Lazio:
Het Palazzo Comunale, met zijn monumentale trap, is een prachtig voorbeeld van publieke bouw in wat in de 12e eeuw een welvarend oord was. En de trattoria bij de Dom heet, hoe kan het ook anders, Lo Schiaffo.
10. Ostia en Ostia Antica
Iedereen kent Pompeï, maar welhaast net zo interessant, en zeker veel minder druk, is Ostia Antica, de havenstad van het oude Rome. Je komt er gemakkelijk door vanaf het metrostation Ostiense het treintje naar Ostia te nemen (veel handiger dan de auto) en pal voor de opgravingen uit te stappen.
Het Parco Archeologico di Ostia Antica strekt zich uit over 50 ha., groot genoeg om uren te dwalen door de antieke basalten straten. Het forum, het theater, de sportschool, tempels, de markt met zijn prachtige mozaïekvloeren en zelfs het openbaar toilet, alles is behouden gebleven en geeft je een goede indruk van het leven aan het begin van onze jaartelling.
In voor- en najaar, wanneer het niet te warm is en de antieke bebouwing geflankeerd door weelderig groen, is Ostia Antica het mooist. Een halve kilometer verderop ligt, naast het renaissancekasteel van paus Julius II, de Borghetto, een paar rustieke straatjes waar je in alle rust heerlijk kunt lunchen.
Of je neemt het treintje weer om door te gaan naar Ostia. Niet de mooiste badplaats van Italië, en in de zomer is het er niet te wezen van de drukte, maar het heeft een aardig dertiger jaren centrum en in voor- en naseizoen kun je er goed een verfrissende duik nemen.
Rick Steves op bezoek in Ostia Antica:
Zelf de mooiste plekken in Lazio ontdekken?
Genoeg gelezen! Tijd om Rome en de wijde omgeving te gaan ontdekken in het prachtige Lazio. Op tijd een accommodatie boeken is slim, omdat de Eeuwige Stad en haar omgeving bezoekers van over de hele wereld trekken.
Tip: iets verder van Rome overnacht je veel voordeliger en zit je meestal in een schitterende omgeving.
Bekijk meteen de beste en voordeligste accommodaties in Lazio.
Jouw mooiste plekken in Lazio?
Ben je zelf in Lazio geweest? En mis je nog mooie plekken in deze lijst met de 10 mooiste plekken in Lazio? Laat het ons dan weten in een reactie onder dit artikel. Heb je foto’s? Des te mooier!
Bekijk ook: de mooiste plekken in Italië.
Foto’s: Wikimedia en Pixabay, foto boven: de tuinen van Castel Gandolfo (YouTube)
Comments