Top 40: beste boeken om de Italiaanse cultuur te leren kennen

Hier zijn ze dan: de 40 beste boeken over Italië. Of misschien niet de 40 allerbeste boeken over Italië (dat is onmogelijk), maar in ieder geval wel een opmerkelijke lijst van boeken die ons stuk voor stuk iets kunnen leren over de Italiaanse cultuur.

We hebben een mooie mix samengesteld met luchtige boeken, zware kost, van oorsprong Nederlandse boeken, Italiaanse boeken, Angelsaksische boeken, fictie en non-fictie, boeken over geschiedenis, families, regio’s enzovoorts. Een groot deel van deze boeken over Italië hebben we in het verleden al eens besproken op de website.

Dus wil je iets leren over de Italiaanse cultuur? Met deze boekenlijst ben je wel even zoet! Hier komen ze alle 40. Ze zijn overigens willekeurig gerangschikt, omdat het eveneens ondoenlijk is deze zo uiteenlopende boeken te sorteren op basis van kwaliteit. Gewoon allemaal lezen dus 😉

1. Italiaanse buren – Tim Parks

Zeg je ‘boeken over de Italiaanse cultuur’, dan zeg je Tim Parks. Want deze Engelsman heeft het vermogen om zich als vreemdeling in Italië nog elke dag te verwonderen over de eigenaardigheden van de Italiaanse cultuur.

Er is maar één goede manier om de dingen te doen, zegt de Italiaan, en dat is zoals wij het doen. Wie dat kan aanvaarden heeft de eerste stap gezet op het lange en glibberige pad van de buitenlander die zich in Italië wil vestigen.

En dan nog: de Engelse schrijver Tim Parks heeft aan den lijve ondervonden hoe moeilijk het is niet te verdwalen in de doolhof van regels, gewoontes, normen en waarden die het alledaagse leven in Italië bepalen.

Cappuccino drink je tussen acht en half elf ’s ochtends, en ook alleen dan. Espresso daarentegen kan op elk moment van de dag gedronken worden. Iedereen houdt van de paus. Het is heel gewoon en zeker niet hypocriet om op zondag vroom naar de kerk te gaan en door de week condooms te verkopen. Als een bankemployé je vraagt hoeveel rente je wilt betalen, dien je niet met je ogen te knipperen. Na september wordt er niet gezwommen, en worden alle tomaten geoogst, rijp of niet, want la stagione è finita.

Als je deze en vele andere regels onder de knie hebt, hoor je er nog altijd niet helemaal bij. Dat gebeurt pas wanneer zich het wonder voltrekt waar de Italianen geen genoeg van kunnen krijgen: een man wordt vader. Nu heeft hij eindelijk bewezen dat hij iemand is die het leven ernstig neemt.

Een komisch én informatief boek, vol verrukkelijke couleur locale. ‘Onmisbaar voor elke Italië-liefhebber’ zegt de uitgever en daarbij sluiten we ons graag aan. Al valt er wel wat af te dingen op de observaties die Tim Parks doet. Het komt vaak neer op generalisaties, maar dat mag de pret niet drukken.

Italiaanse buren is Tim Parks’ eerste (en beste?) boek over de Italiaanse cultuur. Maar als je dit boek leuk vond, dan vind je de opvolgers ook leuk.

2. Italiaanse opvoeding – Tim Parks

Hoe wordt een Italiaan een Italiaan? Of een Brit een Brit? Worden vreemdelingen geboren of gemaakt? In dit onweerstaanbare vervolg op Italiaanse buren schetst Tim Parks een fascinerend beeld van het hedendaagse Italiaanse gezin op school, thuis, aan het werk en in de vrije tijd. Het leert je Italië en de Italianen kennen via de kinderen van Tim Parks.

Tip: Italiaanse buren en Italiaanse opvoeding zijn gebundeld in: Italiaanse manieren. Twee leuke boeken van de hand van Tim Parks in één band.

3. Ik, Claudius – Robert Graves

Vertaling van het eerste deel van de beroemde biografie van keizer Claudius (41 – 54 na Chr.). Claudius gold in de oudheid als een singuliere oude man, die zich liet ringeloren door zijn echtgenotes en weinig zicht had op het landsbestuur. Tegenwoordig wordt zijn verdienste pas erkend.

Graves heeft zich de antieke bronnen eigen gemaakt als geen ander en daaruit een autobiografie van de keizer gereconstrueerd. In dit deel laat hij hem zijn leven voor de verkiezing tot keizer beschrijven. Het geheel is een spannend relaas, natuurlijk niet altijd door antieke bronnen gedekt, maar in het algemeen zeer de moeite waard.

4. Italië op het spoor – Tim Parks

En dan hebben we nóg een boek van Tim Parks in de lijst: Italië op het spoor. In dit boek keerde hoe 10 jaar na zijn eerdere Italië-boeken weer terug naar het onderwerp van zijn bestseller-succes. Een boek dat we een aantal jaren terug al lazen voor DitIsItalie.nl.

‘Dit land zien per trein betekent een cruciale vraag stellen: maakt Italië wel of geen deel uit van de moderne wereld?’ Aldus Tim Parks in Italië op het spoor. In zijn eerste Italië-boek in meer dan 10 jaar schetst hij een loepzuiver beeld van het land. Of het nu om zijn forensenrit Verona-Milaan gaat of om incidentele reizen naar Napels, Sicilië of Rome, Parks zet zijn 30 jaar hilarische en gekmakende reisavonturen in om ons het ‘charmant-irritante dystopische paradijs’ dat Italië is te tonen.

5. Wandelingen door Rome – Godfried Bomans

Wandelingen door Rome is het opgetekende verslag van een verblijf van een klein jaar in Rome, aan het begin van de jaren 50, door de Nederlandse schrijver Godfried Bomans. Stef Smulders besprak dit boek onlangs nog op DitIsItalie.nl en schreef toen:

Uiteraard ben ik als naar Italië geëmigreerde Nederlander vooral geïnteresseerd in Bomans’ gedachten over de Italianen en hun gebruiken, ook om te zien of daar een halve eeuw geleden anders naar gekeken werd. Dat laatste blijkt echter nauwelijks het geval: kennelijk veranderen culturele kenmerken en verschillen slechts heel langzaam.

6. Italiaanse streken – Bas Mesters

Toen God Italië creëerde, schrok Hij: zo mooi vond hij Zijn schepping. Hij vreesde dat de rest van de wereld jaloers zou worden. Daarom besloot Hij het land te laten bewonen door Italianen.

Met dit onder Italianen bekende grapje opent het boek Italiaanse streken – Een Romeinse wandeling door een land op drift. Volgens voormalig Italië-correspondent voor NRC en NOS en schrijver van het boek Bas Mesters, verwoordt deze uitspraak de hoofdzaken van het Italiaanse leven: schoonheid, moraliteit en realiteitszin. Hoofdzaken die het boek in drie akten en in eenentwintig hoofdstukken stuk voor stuk behandeld.

De vorm van het hoofdstuk is origineel: de auteur maakt een wandeling door Rome en staat stil bij diverse gebouwen en monumenten die iets zeggen over de Italiaanse cultuur. Samen met de schrijven leren we veel over wat Italië zo mooi maakt, maar juist ook over wat Italië zo lelijk maakt. En dat is iets waar andere boeken nog weleens de ogen voor sluiten.

7. Italië op maandag – Marjon van Royen

Italië op maandag is een boek met korte verhalen over Italianen en hun eigenaardigheden, geschreven door Marjon van Royen. De auteur werkte 8 jaar in Italië als correspondente voor onder andere NRC Handelsblad en de omroepen VARA en VPRO.

De titel slaat erop dat de auteur in dit boek graag het andere Italië wil laten zien, het Italië van doordeweeks. Aan de orde komen onder andere Berlusconi, terrorisme, media, racisme en de eeuwige bureaucratie.

8. Middernacht op Sicilië – Peter Robb

De Australiër Peter Robb was in de jaren 70 op weg naar Australië en bleef onderweg in Napels hangen. Hij bleef er uiteindelijk 15 jaar en raakte gefascineerd door de stad en door Italië. Hij verdiepte zich in land, politiek, cultuur en in de misdaad en schreef er dit boek over: Middernacht op Sicilië.

Dit is geen vermakelijke kost als Een huis in Toscane, maar wel razend interessant voor wie zich in de slangenkuil die de Italiaanse politiek de afgelopen decennia is geweest (en nog steeds is), wil verdiepen. En wie wil zien hoe al die gebeurtenissen invloed hebben op wat voor land Italië is geworden.

9. Een huis in Toscane / Under The Tuscan Sun – Frances Mayes

Het wereldberoemde boek van de Amerikaanse schrijfster Frances Mayes. Een echt feelgood-boek over wonen in Italië, wat we stiekem toch allemaal willen. Mayes deed het: ze kocht een oud landhuis even buiten Cortona en knapte het op. Haar belevenissen tekende ze op in Een huis in Toscane, dat een bestseller werd en ook een verfilming kreeg.

De schrijfster verblijft nog steeds een deel van het jaar in haar Toscaanse huis. In Cortona zijn als gevolg van de populariteit van het boek en de film veel Amerikaanse toeristen. Ook willen veel mensen een kijkje nemen bij de Toscaanse villa van Mayes.

Heerlijke leeskost om bij weg te dromen tijdens je volgende vakantie in Italië.

10. La bella figura – Beppe Severgnini

In dit boek neemt Beppe Servergnini je mee op reis langs een aantal plekken die veelzeggend zijn voor de Italiaanse culuur. We leren wat fare la bella figura is en waarom Italianen dit zo belangrijk vinden. Goede observaties voor mensen die Italië nog niet kennen en zo snel mogelijk het een en ander willen leren.

Er is voor zover we weten geen Nederlandse vertaling van dit boek. Er is wél een ander Nederlands boek dat kortweg Bella figura heet, geschreven door Joost Houtman. Hierin leren we op komische wijze waarom de Italianen zo Italiaans zijn.

11. Italië en haar mysteries – Hans Ester

Hans Ester verblijft ieder jaar gedurende een aantal maanden in Italië en hij kent
de geheimen van il bel paese goed. Sterker nog, hij heeft er zelfs een boek over geschreven: Italië en haar mysteries.

In Italië en haar mysteries gaat het onder andere over het Italiaanse verkeer, de dood, heilige plaatsen en de notaris. Dat doet Hans aan de hand van verschillende plekken die hij heeft bezocht. Een overzichtskaartje vind je voor in het boek.

12. Wegens vakantie gesloten – Jarl van der Ploeg

Volgens Jarl van der Ploeg moet je om Italië te begrijpen Italië in augustus begrijpen. Want Italië draait niet om de zon, maar om de maand augustus. Dit thema loopt als een rode draad door de hoofdstukken, die deels eerder als columns en reportages in de Volkskrant verschenen.

Mooi op tijd voor de vakantie is er nu Wegens vakantie gesloten met de ondertitel Italië in augustus. De ervaren Italofiel zal glimlachen bij de overdaad aan herkenning. Want dit boek bevat geen geheimen voor de Italië-kenner, maar Jarl heeft het wel allemaal erg vermakelijk opgeschreven.

Wil je Italië en zijn cultuur in no time leren kennen? Lees dan dit boek.

13. De geniale vriendin – Elena Ferrante

Deel één in de serie van de Napolitaanse romans. En eigenlijk kunnen we de 3 volgende delen hier ook wel vermelden. Want wat zijn deze boeken intrigerend en goed geschreven. Heb je nog niet kennisgemaakt met Elena Ferrante? Ruim er dan wat tijd voor in tijdens je volgende vakantie in Italië. Wedden dat je de hele serie wilt lezen als je klaar bent met deel 1?

Inmiddels ook verschenen in de vorm van een serie.

14. Romeo en Julia – William Shakespeare

Waar is een top 40 over Italiaanse boeken nu zonder Romeo en Julia? Dit tragische liefdesverhaal van een jong koppel mag bekend worden verondersteld, maar heb je het daadwerkelijk weleens gelezen?

15. De Zilveren Lepel

Wil je slechts één Italiaans kookboek kopen? Koop dan De Zilveren Lepel. Een standaardwerk dat eigenlijk elke hobbykok in huis zou moeten hebben.

Je vindt hierin de klassieke primi (voorgerechten) secondi (hoofdgerechten) contorni (bijgerechten) en dolci (toetjes). Waarom is dit kookboek zo goed? Omdat dit de échte Italiaanse keuken is in plaats van de hippe Italiaanse keuken van dieetgoeroes en tv-koks. Daarom: tagliatelle al ragù, niet spaghetti bolognese.

16. Italianen voor gevorderden – Beppe Severgnini

Dit boek van Beppe Severgnini is wél in het Nederlands vertaald. Een boek van een Italianen dat Italianen poogt te doorgronden. Severgnini doet het door kriskras het land door te reizen en te laten zien wat de volksaard in verschillende situaties is. Waarom de esthetiek het altijd van de ethiek wint. Waarom de sociale functie van het plein en de familie zo belangrijk is.

Het is een sympathiek boek dat met zijn inside information afrekent met mythes, maar dat voor de gevorderde Italofiel weinig nieuws biedt. Desalniettemin: aanbevolen voor Italië-beginners die het land en zijn inwoners willen snappen.

17. Rome – Rosita Steenbeek

Rosita Steenbeek woont sinds midden jaren 80 voor een groot deel van het jaar in Rome. Het boek Rome is een bundeling van 2 eerder verschenen werken Terug in Rome en Parels van Rome.

Verslagen over kleurrijke Romeinse en bijzondere wetenswaardigheden die je in de meeste reisgidsen en boeken over Rome niet terugvindt. En Rosita Steenbeek schrijft het allemaal heel prettig leesbaar op.

Interessant voor degenen die geïnteresseerd zijn in de geschiedenis van De Eeuwige Stad, maar ook voor hen die willen genieten van het hedendaagse Rome.

18. Aan de keukentafel van mijn schoonmoeder – Katherine Wilson

In 1996 reisde Katherine vanuit Washington naar Napels om stage te lopen bij het Amerikaanse consulaat. Eenzaam, op zoek naar compagnia, stemt ze in met een blind date. Salvatore arriveert twintig minuten te laat en rijdt haar met zijn Fiat rechtstreeks naar de keuken van zijn moeder. Daar, onder het toeziend oog van de hele familie, leert Katherine haar eerste Napolitaanse levenswijsheid: nóóit aan de korst beginnen als de rest van de pizza nog niet op is.

Een vermakelijk boek over een outsider die aan de inside belandt met veel herkenbaarheid voor iedereen die een Italiaanse partner heeft (gehad).

19. The Medici – Paul Strathern

The Medici van Paul Strathern is een boeiende en vermakelijke geschiedenis over de opkomst en ondergang van deze ambitieuze bankfamilie. Strathern heeft zijn onderzoek grondig gedaan en weet het mooi op te schrijven. Boeiende inzichten voor wie wil weten hoe het kan dat één familie zo’n grote impact op Italië en heel Europa heeft gehad.

20. The Italian Renaissance – Peter Burke

The Italian Renaissance van de Engelse historicus Peter Burke is voor zover wij weten niet in het Nederlands vertaald. Maar dit boek is zeker een uitstekende kennismaking met de Renaissance-cultuur en -maatschappij in Italië. Een onmisbare studie voor historici, sociologen en iedereen die geïnteresseerd is in een van de meest opmerkelijkste periodes van de Europese geschiedenis.

21. Een duivels paradijs – Gert Hage

Gert Hage schreef met Een duivels paradijs een ode aan de stad Napels, misschien wel de meest Italiaanse van alle Italiaanse steden. Mocht je twijfelen of Napels ook iets voor jou is, lees dan dit boek en laat je betoveren door de verhalen die de auteur voor je in petto heeft. Napels is meer dan een stad in Zuid-Italië. Napels is een fenomeen.

22. Berlusconi en de Italianen – Beppe Severgnini

Over het fenomeen Berlusconi zijn vele boeken geschreven. Dit boek van journalist Beppe Severgnini is een van de beter. Severgnini laat zien wat voor persoon Berlusconi is en waarom de gewone man zich tot zijn politiek voelt aangetrokken, maar ook dat wat in Italië gebeurt een voorbode is voor heel Europa. En dat rechts betere politieke technieken in handen heeft dan links.

Ook al lijkt het tijdperk Berlusconi inmiddels wel ten einde, dit boek biedt toch nog altijd veel interessante inzichten.

23. The Italians – Luigi Barzini

The Italians (in het Nederland vertaald als Die Italianen… van Luigi Barzini is een klassieker die als een door reisgids een houvast biedt voor iedereen die meer over de eigenaardige inwoners van dit eigenaardige land willen weten.

Barzini biedt de lezer een prachtige rondleiding door eeuwen geschiedenis. Hij onderzoekt Machiavelli en Mussolini, pausen, pelgrims en prostituees, kliekjes en samenzweringen, Casanova en de verlammende macht van de kerk.

Maar naast de barokke uitbundigheid en de spectaculaire decors, de liefde voor het leven en het leven van de liefde, toont hij ons ook een verdeelde natie, onrecht, onwetendheid, armoede en angst. Dit is Italië, een land van schitterende prestaties en een griezelige aanleg om problemen te omzeilen.

24. Lekkerissimo! – Frans van Munster

Lekkerissimo! heeft als ondertitel belevenissen op het platteland van Zuid-Italië. De auteur Frans van Munster beschrijft in dit boek hoe hij naar het zuiden van Italië afreisde voor de olijvenpluk, waarna Puglia en Anna zijn hart veroverden. In dit boek beschrijft hij zijn belevenissen en sluit hij ieder hoofdstuk af met een authentiek en puur Italiaans recept.

25. Het andere Italië (The Dark Heart of Italy) – Tobias Jones

In Het andere Italië – over politiek, media en la dolce vita beschrijft de Engelse journalist Tobias Jones hoe hij een land ontdekte waar corruptie en belastingontduiking volstrekt normaal zijn en waar de bewoners lijden aan collectieve achterdocht.

In dit land zijn politiek, rechtspraak, belasting en media nauw met elkaar verweven. Het andere Italië gaat over het tijdperk Berlusconi, maar laat ook veel donkere kanten van Italië zijn. Interessant voor degenen die niet alleen maar over het zoete leven willen lezen.

26. Het andere Italië – Henk Bleker

Nóg een boek met de titel Het andere Italië, maar dan van een Nederlander: Henk Bleker. Die kennen we vooral staatssecretaris van Landbouw en Buitenlandse Handel. Maar hij is ook al decennia geboeid door de Italiaanse omgangsvormen en cultuur. En daarover schreef hij dit betoog dat roept om een bredere blik op Italië. Niet alleen het Italië als probleemland, zoals dat door politici in de lage landen vaak wordt geschetst. Dat Italianen veel op hun familie steunen, daar kunnen we hier nog wat van leren, aldus Bleker.

27. Proeftuin Italië – Pepijn Corduwener en Arthur Weststeijn

Het boek Proeftuin Italië geeft ons een inkijkje in 150 jaar contemporaine Italiaanse geschiedenis. De geschiedenis vanaf de eenwording. Een fijn boek, want in het Nederlands is er weinig goede literatuur over het onderwerp. 

Dít boek heeft ook een visie: Italië zou volgens de auteurs voorloper zijn op veel politieke gebieden. Italië ontwikkelde het fascisme met Il Duce. Het was het eerste met de naoorlogse partijconsensus en het eerste met de afbraak daarvan en de eerste met de opkomst van het populisme (Berlusconi).

Italië dus als proeftuin van fenomenen die elders in Europa en de wereld navolging zouden krijgen.

28. Een geschiedenis van het moderne Italië – Jaap van Osta

Ben je geïnteresseerd in de geschiedenis van Italië? Dit boek van Jaap van Osta, docent geschiedenis aan de Universiteit van Utrecht, beschrijft de Italiaanse geschiedenis vanaf het prille begin van de nationale eenwording tot en met het fenomeen Berlusconi.

De nadruk in dit boek ligt op de politieke en economische ontwikkelingen die Italië heeft doorgemaakt. Duidelijk wordt hoe weinig Italië al die tijd een staat is geweest en hoe scherp de tegenstelling tussen het rijke noorden en het arme zuiden zijn.

Wie over al deze ontwikkelingen die tot het moderne Italië hebben geleid meer wil weten, moet dit boek erbij pakken.

29. Rome: Eeuwige stad – Ferdinand Addis

Ferdinand Addis laat in Rome: Eeuwige stad de geschiedenis tot leven komen aan de hand van de belangrijkste verhalen op elk moment van de stad. Elk hoofdstuk is een essay van een sleutelmoment. Van de moord op Ceasar tot de bouw van het Colosseum. En van Bernini’s Sint-Pieter tot aan het corrupte Rome uit La dolce vita.

Als je dit boek hebt gelezen kun je niets anders dan tot de conclusie komen dat Rome met recht de eeuwigste eeuwige stad ter wereld is.

30. Een zomer in Italië – Rik Felderhof en Marjolein Westerterp

Schrijver en televisiemaker Rik Felderhof zal bij het grote publiek nog altijd bekend zijn als de gastheer van Villa Felderhof in het gelijknamige tv-programma. Na zijn pensioen legde hij zich echter toe op het schrijven van zijn trilogie De Vliegenvanger.

In Een zomer in Italië reist journaliste Marjolein Westerterp samen met Felderhof naar Italië om de locaties uit zijn trilogie te bezoeken. Het leven en werk van Felderhof wordt uitvoerig besproken en gelardeerd met plaatselijke anekdotes en aanbevelingen voor hotels, cafés en bijzondere bezienswaardigheden.

Als met al een opmerkelijke mix van verhalen, interviews en praktisch reistips, waarin alle plekken uit Felderhofs trilogie terugkomen.

31. Het land van de krul – Marc Leijendekker

Marc Leijendekker was 13 jaar lang correspondent voor het NRC Handelsblad en het NOS Journaal. En net als al die andere correspondenten werd hij verliefd op het land en zijn fascinerende inwoners. Hij besloot er een boek over te schrijven dat in 20 hoofdstukken een dwarsdoorsnede van Italië behandeld.

Van politiek tot het weer: alle hoofdstukken zijn makkelijk te lezen en humoristisch geschreven. Leuk zijn ook de toevallige ontmoetingen die de auteur met Italianen van diverse pluimage had. In het boek is een literatuurlijst en een register opgenomen.

32. Een verleidelijk theater – Maarten Veeger

Journalist Maarten Veeger was jarenlang Italië-correspondent en verzorgde videobijdragen voor deze website. Hij schreef ook meerdere boeken over zijn nieuwe thuisland Italië, waarvan Een verleidelijk theater: cultuurwijzer voor het Italiaanse leven het bekendst is.

In dit boek schrijft met met de kritische blik van een buitenstaander, maar ook met liefde over de Italiaanse cultuur. Een mooi boek voor wil zich inzicht wil verschaffen in Italiës ongeschreven wetten, gewoonten en gebruiken.

33. The House of Medici – Christopher Hibbert

Dit boek van Christopher Hibbert brengt de familiegeschiedenis van de De’ Medici-familie tot leven. Geen droge opsomming van weetjes, maar een verhaal met opmerkelijke details en een geweldige sfeer. Je ziet het Florence van de middeleeuwen bijna voor je als je dit boek leest. Ook ontdek je waarom deze machtige familie niet alleen heerste over Italië, maar ook haar invloed in heel Europa deed gelden.

34. Italian Folktales – Italo Calvino

Een klassieker van de Italiaanse schrijver Italo Calvino (overleden in 1985) met een zorgvuldig geselecteerde verzameling volksverhalen en sprookjes die zich afspelen in heel Italië. Van Venetië tot Sicilië.

Stiekem kunnen sagen en sprookjes je veel leren over de cultuur van een land. En met dit boek van Calvino is dat al niet anders.

35. Pasta, Pane, Vino – Matt Goulding

In navolging van de veelgeprezen Rice, Noodle, Fish en Grape, Olive, Pig, is er nu ook Pasta, Pane, Vino van Matt Goulding. Dit boek is een prachtig gefotografeerd reisverslag door Italië, waarin de auteur vooral aandacht aan eten besteedt. Het boek de schoonheid van Italiaans eten, de cultuur en de geschiedenis. Pasta, Pane, Vino is een mix van intieme verhalen en kennis over Italië.

Een unieke culinaire reis door de belangrijkste regio’s van Italië. Het introduceert de koks, herders, vissers, boeren, oma’s en anderen die de vereerde culinaire tradities van Italië voeden. Van de pastatempels van Rome en de pizzapaleizen van Napels tot de met truffels bezaaide bossen van de Piemonte. Pasta, Pane, Vino vangt de adembenemende diversiteit van de Italiaanse regionale eetcultuur.

Bijna 200 kleurenfoto’s ondersteunen de verhalen. Een geweldig boek voor degenen die geïnteresseerd in de Italiaanse eetcultuur.

36. Verval en ondergang van het Romeinse Rijk – Edward Gibbon

Verval en ondergang van het Romeinse Rijk verscheen oorspronkelijk in 1788 en is nog altijd het standaardwerk over de geschiedenis van het Romeinse Rijk. Het heeft voor de moderne lezer nog niets aan genialiteit, eruditie en helderheid van stijl ingeboet.

Gibbon behandelt meer dan veertien eeuwen klassieke geschiedenis: de verspreiding van het christendom, de volksverhuizingen van de Barbaren, de plunderingen van Rome, de kruistochten, de veroveringen door Djengis Khan en de opkomst van de Islam.

Om eerlijk te zijn hoef je dit boek niet op je leeslijst te zetten, behalve als je een echte geschiedenisfreak bent, maar de lijst op deze pagina zou simpelweg te onvolledig zijn als we dit belangrijke en omvangrijke werk over de Romeinse tijd over zouden slaan.

37. Het Bernini Mysterie – Dan Brown

Historisch accuraat? Neuh. Diepgravend en zinvol proza? Ook niet. Maar dat is oké. Niet elk boek hoeft dat te zijn.

Het populaire boek Het Bernini Mysterie van Dan Brown introduceert het nu beroemde Robert Langdon-personage, biedt een licht en vermakelijk verhaal, bevat een mysterie om de pagina’s om te draaien en heeft een van de meest fantastische achtergronden ter wereld: Rome.

Als je op weg bent naar Rome en op zoek bent naar boeken over Italië om in de auto of het vliegtuig mee te nemen, overweeg dan dit boek in je bagage te steken – je zult waarschijnlijk de instelling van verschillende scènes herkennen als je aankomt in Rome, waaronder de Engelenburcht.

Natuurlijk ook verfilmd als Angels & Demons met Tom Hanks in de rol van Robert Langdon.

38. SPQR – Mary Beard

Het oude Rome is belangrijk. De geschiedenis van het rijk, van zijn veroveringen, wreedheid en uitspattingen, is voor ons nog altijd een ijkpunt. Zijn mythen, verhalen, disputen en problemen houden ons nog altijd bezig.

SPQR biedt een frisse kijk op de Romeinse geschiedenis door een van ’s werelds belangrijkste classici. Mary Beard onderzoekt niet alleen hoe Rome van een onbelangrijk dorp in Midden-Italië uitgroeide tot een wereldmacht die heerste over een gebied van Spanje tot in Syrië, maar ook hoe de Romeinen zichzelf en hun wereld zagen, en waarom dat van belang is tot in onze eeuw.

Deze gezaghebbende geschiedenis omspant duizend jaar, en werpt een nieuw licht op veel aspecten van de Romeinse beschaving, van de slavernij en de religie tot het stromend water. Het is het definitieve boek over het oude Rome, verrassend en goedgeschreven.

39. Pompeï – Robert Harris

Wat is een lijst met de beste boeken over Italië zonder minstens één boek over het fascinerende Pompeï?

Het is een hete, broeierige week aan het eind van augustus. De beste plaats om aan de hitte te ontsnappen is de prachtige baai van Napels. Langs de kust vertoeven de rijken van het Romeinse Rijk in hun pompeuze villa’s.

Maar er zijn onheilspellende waarschuwingen die niet genegeerd kunnen worden. Bronnen en rivieren drogen op, mensen verdwijnen, en het grootste aquaduct ter wereld, het enorme Aqua Augusta, stroomt ineens niet meer.

Robert Harris vertelt in Pompeï op zijn zo geroemde wijze het verhaal van een decadente wereld aan de vooravond van de totale vernietiging.

40. De drie laatste dagen van Pompeï – Alberto Angela

Het is 23 oktober 79 na Christus. Een elegante edelvrouwe uit Herculaneum organiseert een banket. Onder de gasten bevinden zich een machtige tribuun, een beroemde actrice en een ondernemer zonder scrupules. Vierentwintig uur later doet de Vesuvius de hel ontbranden. Het is de grootste ramp in de antieke wereld.

Alberto Angela beschrijft, zoals niemand voor hem ooit gedaan heeft, het tragische einde van een wondermooie stad. Hij volgt daarbij de laatste uren van het leven van mensen die echt bestaan hebben. Hij komt 7 overlevenden op het spoor (en een moord) en ontdekt vele verbazingwekkende waarheden. Eentje springt er vooral uit: vanuit Pompeï zag je destijds helemaal geen vulkaan. De meeste bewoners hadden geen idee van de naderende ramp.

Dit boek schetst een ongelooflijk levendig beeld van het leven in Pompeï aan het begin van de jaartelling, en de zware tragedie die zou volgen.

Bonus: Italiaanse toestanden – Stef Smulders

Humoristische korte verhalen over het emigreren naar Italië en de kennismaking met tal van karakteristieke Italianen, van niemand minder dan onze eigen columnist Stef Smulders.

Stef emigreerde in 2008 met man en hond naar Italië om daar een B&B te beginnen. Hij verkocht zijn huis, liet familie en vrienden achter en deed een sprong in het onbekende. Een huis was snel gevonden maar voordat de eerste gasten er konden komen logeren, moesten er heel wat hordes genomen worden …

Jaren later doet de auteur verslag van zijn belevenissen in tientallen verhalen waarin evenzovele problemen op geheel Italiaanse wijze worden opgelost, wat vaak tot humoristische taferelen leidt.

Het kopen en verbouwen van een huis, het importeren en laten keuren van een auto, het afsluiten van een verzekering: het levert allerlei moeilijkheden op, die vaak op verrassende manier tot een oplossing komen.

In dit boek ontmoet de lezer talloze karakteristieke Italianen, van sympathiek tot schurkachtig, van ontroerend tot onbeschaamd. Echte Italianen van vlees en bloed, de ene keer cliché, de andere keer onverwacht origineel. Maar altijd de moeite van het leren kennen waard.

Jouw tips voor boeken over Italië?

Ongetwijfeld mis je nog boeken waarvan je zelf iets belangrijks over de Italiaanse cultuur hebt geleerd. Er is ook zoveel geschreven over Italië, dat het bijna ondoenlijk is om tot keuzes te komen.

Wat zijn voor jou de beste boeken over Italië? Boeken waarvan je écht iets over de Italiaanse cultuur hebt geleerd? Boeken die je deden wegzwijmelen naar la dolce vita? Boeken misschien die je leven op de een of andere manier hebben veranderd?

Mocht je een suggestie willen doen voor een boek dat eigenlijk niet in deze toplijst mag ontbreken, geef jouw idee dan hieronder via een reactie door. Samen kunnen we deze lijst met de mooiste boeken over Italië nog wat verder uitbreiden!