Toen ik als studente aan de kassa van een boekhandel in Utrecht wat bijverdiende was een van mijn vaste klanten een Italiaanse opa die, immer in pak, de Corriere della Sera bij me kwam kopen. We kletsten dan altijd even in het Italiaans. Op een grijze winterdag stond ik naast hem bij de bushalte. Hij vroeg me wat ik ging eten. Pasta, zei ik. Dat was geen antwoord. Wat voor pasta?
Zelf ging hij pappardelle al ragù di coniglio maken, zo zei hij terloops. Brede lintpasta met konijnenstoofvlees. Gewoon een doordeweekse grijze dag in Utrecht Overvecht.
Tip: wil je liever een traditioneel Italiaans kerstdiner mét vlees? Dat hebben we ook!
Nog steeds heb ik in mijn leven niet terloops tegen iemand kunnen zeggen dat ik pappardelle met konijnenstoofvlees ga maken. Ik bak pannenkoeken, maak pasta met gehaktballetjes en in de winter een andijviestamppot.
Dat laatste heet in het Italiaans een purè di verdure, dat zeg ik dan maar tegen mijn kinderen. Zul je zien dat als ik een keer konijnenstoofpot maak, dat niemand het aan mij vraagt. Dan moet ik het zo terloops mogelijk laten vallen! Eh…. Siamo in Olanda. We zijn in Nederland.
Je leest het al: ik ben geen professionele kok, ik kijk net zo lief naar de plaatjes van Pastaio Via Corte of Matteo Zielonka op Instagram.
Inhoudsopgave
Dit Italiaanse kerstmenu dat ik maakte voor Dit is Italië zou ik zelf voor 4 personen presenteren.
Het is immers een kersttraditie dat je eerder teveel maakt dan te weinig. Je kunt dan altijd de volgende dag de avanzi presenteren, de kliekjes. Buon lavoro!
Antipasti: cestini con mousse di zucchini
Courgettes roepen bij mij heel veel vragen op. Als ik het moet schrijven in het Italiaans, mag dat als zucchino of zucchina, zucchini en zucchine zijn. Mannetjes en vrouwtjes, enkelvoud en meervoud. Daarnaast is er iets met die bloemen. Die in Italië verkocht worden, nog aan de courgette.
Is er een verschil tussen eetbare en niet-eetbare bloemen? Kan ik alleen mannetjesbloemen eten? En hoe herken ik die dan? Ik ben zelf in ieder geval duidelijk te identificeren als bezoeker van de supermarkt en niet als eigenaar van een moestuin.
Voor dit kerstrecept hoef je het antwoord op al die vragen niet te weten. Cestini is gewoon het Italiaanse woord voor mandjes en dat is de vorm die we het deeg gaan geven.
Kleine hoedjes die we gaan vullen met courgettemousse. Zonder bloemen, want het is december. De mandjes kun je een dag van te voren maken, de vulling kan een paar uur van te voren. Dan hoef je op het laatste moment alleen nog maar de ‘mandjes’ te vullen.
Ingrediënten voor circa 10 cestini
- 100 gram bloem
- 50 gram boter
- 30 gram ijskoud water
- Snuf zout
- Benodigdheden
- Muffin-bakvorm
- Muffin-bakpapiertjes
Bereidingswijze
Kneed de ingrediënten tot een samenhangend deeg, rol het uit met een deegroller en steek er met een klein glas rondjes uit. Als je een muffin-bakvorm hebt, kun je die rondjes in een papiertje in het vormpje doen. Zo krijgen ze als je ze gaat bakken een beetje een opstaand randje. Ze moeten ongeveer 15 minuten in een voorverwarmde oven op 180 graden.
Ingrediënten voor de courgettemousse
- 1 bakje ricotta
- 1/2 courgette
- Zwarte peper
Bereidingswijze
Rasp de courgette grof en meng met de ricotta. Breng op smaak met een beetje zwarte peper. Vul voor je gaat eten met een lepel de cestini met de courgettemousse.
Primo: rotolo di spinaci
Als voorgerecht eten we deze kerst rotolo di spinaci. Dit is voor de licht gevorderde Italiaanse hobbykok. Je moet er namelijk verse pasta voor kunnen maken.
Ingrediënten
- 300 gram 00-bloem
- 3 eieren
- Een grote glazen pot spinazie
- Ricotta, 1 bakje
- Een ei
- Parmezaanse kaas, 100 gram
- 3 eetlepels broodkruim
- Roomboter, 25 gram
- 15 blaadjes salie
Benodigdheden
- Kookdoek / kaasdoek (nee, je wilt geen theedoek gebruiken, dan gaat je rotolo smaken naar wasmiddel of wasverzachter)
- Keukentouw (ken je dat fragment uit Bridget Jones’ Diary? Je wilt geen schoenveter gebruiken, fidati – trust me)
Bereidingswijze
Je kunt natuurlijk je eerste verse pasta maken met Kerstmis, maar als je zeker wilt zijn dat het goed gaat, zou je het vooraf eerst een keer moeten uitproberen.
Maak eerst het deeg. Doe 300 gram 00-bloem in een kom en maak een kuiltje in het midden. Doe daar de 3 eieren in die je van te voren hebt losgeklopt met een vork.
Doe beetje bij beetje de bloem erbij en kneed circa een half uur het deeg. Wikkel het daarna in transparant folie en laat het een uurtje rusten in de koelkast.
Maak ondertussen het spinaziemengsel. Laat de spinazie uitlekken (het vocht eruit) en meng met de ricotta, 100 gram parmezaanse kaas, het rauwe ei en 3 eetlepels broodkruim.
Maak dan de verse pasta met hulp van de pastamachine. De vellen die je hebt gemaakt leg je op een werkblad en vervolgens strijk je het spinaziemengsel uit over het pastavel.
Rol dan de pastavellen op tot deze de diameter hebben van een grote beker en wikkel dit in de kaasdoek. Maak het pakketje dicht met keukentouw en herhaal de procedure met de andere rol (len).
Als het goed is heb je 3 of 4 rollen. Als je wilt kun je dit allemaal in de middag doen, en dan hoef je de rollen in de avond alleen nog maar af te koken. Laat ze dan een tijd ingepakt in een schaal in de koelkast liggen.
Maak de salieboter. Doe 100 gram boter in een steelpannetje en laat op zacht vuur smelten. Doe er de salie bij en laat het nog even staan. De salie moet een beetje knapperig worden maar de boter niet bruin, dan is de salieboter klaar.
Breng je grootste pan water aan de kook en zout het water met een eetlepel keukenzout. Doe de ingepakte rollen in het water en laat een halfuur garen. Haal ze daarna met een schuimspaan uit het water, pak de rotolo uit en snijd hem in dikke plakken en leg in een mooie schaal.
Doe de salieboter er over heen met de leuke blaadjes en pronto è il tuo primo! Klaar is je Italiaanse voorgerecht.
Secondo: 3 hoofdgerechten
Niet één vegetarisch Italiaans hoofdgerecht, maar 3 vegetarische Italiaanse hoofdgerechten!
Of liever gezegd:
3 contorni vegetariani che fanno il secondo, 3 vegetarische bijgerechten die samen het hoofdgerecht vormen.
Finocchio con le arance
Venkel met sinaasappel.
Ingrediënten
- 2 venkelknollen
- 2 sinaasappelen
Bereidingswijze
Allebei flinterdun snijden en mooi op een bord leggen.
Polenta grigliata
Polenta is slow cooking en moet eigenlijk continu geroerd worden terwijl het een halfuur pruttelt op het vuur. Ik heb daar zelf niet altijd de tijd voor en haal de polenta dan eerder van het vuur. Daar vinden sommige mensen wat van, dat mag.
Ingrediënten
- Circa 300 gram grove polenta (maisgriesmeel)
- Circa 1,5 liter groentenbouillon
- 100 gram parmezaanse kaas
Bereidingswijze
Breng de bouillon aan de kook en zet het vuur lager. Voeg dan langzaam, beetje bij beetje, onder voortdurend roeren de polenta toe. Je moet blijven roeren en je zult zien dat de pap door de verhitting steeds dikker wordt. Het moet de consistentie krijgen van dikke Griekse yoghurt. Voeg dan de Parmezaanse kaas toe. Alles wat je nu extra roert (tot circa 30 minuten) is extra en beter voor de smaak, maar het is ook al lekker als je het nu van het vuur haalt.
Leg een bakpapier op je aanrecht en maak dit wat vochtig met water. Stort dan de polenta op het bakpapier. Maak je handen een beetje nat en druk de polenta wat aan zodat deze wat platter is. Neem dan nog een bakpapiertje dat je erbovenop legt. Ga met een deegroller over het bakpapier heen en rol de polenta uit tot een grote rechthoekige lap ter grootte van je bakpapier tot het de dikte heeft van ongeveer 0,5 – 1 cm. Laat vervolgens de polenta afkoelen.
Na circa één uur is de polenta stijf geworden en kun je deze in stukken snijden of leuk voor de kerst: in stervorm uitsteken. Vervolgens moeten ze nog een halfuurtje in de oven, sprenkel ervoor wat olijfolie erover. Samen met de gevulde aubergine die overigens een uur moet, op 175 graden.
Melanzane ripiene
Als ik mijn studenten aanraad om een Italiaans recept te lezen op cucchiaio.it of op een andere Italiaanse site raad ik ze altijd aan om een recept met aubergine te maken.
In Nederland eten we de aubergine vaak te rauw, onvoldoende gekookt, gebakken of gegaard, waardoor deze gummieachtig blijft. Niet lekker! Gli italiani invece l’hanno capita, la melanzana. Italianen daarentegen hebben hem begrepen, de aubergine.
Ingrediënten
- 2 aubergines
- Grof zeezout om het bittere vocht aan de aubergine te onttrekken
- Kerstomaatjes, circa 100 gram
- Goede zwarte olijven, handje
- Gezouten kappertjes, handje
- Mozzarella, 1 bol
- Broodkruim
- Parmezaanse kaas, 100 gram
Bereidingswijze
Snijd de aubergine in de lengte doormidden en hol hem wat uit met bijvoorbeeld een ijslepel. Doe op alle helften een eetlepel grof zout en laat het vocht er in een halfuurtje uitlekken in een vergiet. Spoel daarna de aubergines goed af met water en droog ze af met wat keukenpapier.
Voor de vulling bak je in een koekenpan de kerstomaatjes wat aan. Daarna haal je deze uit de pan en meng je deze met de zwarte olijven, de goed met water afgespoelde gezouten kappertjes, de verkruimelde mozzarella en het broodkruim.
De vulling gaat in de uitgeholde aubergine en je doet er wat parmezaanse kaas bovenop.
De aubergines gaan 60 min in de oven op 175 graden.
Dolce: het toetje
Dolce di latte di soia con marmellata e frutti di bosco. Om het menu een beetje licht te houden heb ik gekozen voor een light versie van het dolce en in plaats van slagroom – zoals in de traditionele pannacotta – gezoete sojamelk gebruikt.
Want eerlijk is eerlijk: als de Befana komt op 6 januari is het voor haar ook niet leuk om te zien dat we 4 kilo zijn aangekomen in de vakantie.
Un po di calma con i dolci allora, mi raccomando! Een beetje rustig aan met die toetjes. En als je het niet met me eens bent kun je ook de Torta Santa Pollastra maken, met de traditionele hoeveelheid suiker.
Ingrediënten
- 0,5 liter gezoete sojamelk
- 2 afgestreken theelepels agar-agar
- Bosbessenjam
- Bosbessen
Benodigdheden
- 4 mooie glazen
- Agar-agar en sojamelk zijn DOP-producten uit Basilicata, kijk maar op de verpakking
Oké, dat is niet waar. De originele pannacotta is Italiaans, dit is een verhollandst aftreksel, va bene?
Deze sojamelk-toetjes kun je ook de dag van te voren maken, dat scheelt op Kerstavond of Eerste Kerstdag weer werk.
Bereidingswijze
Breng de sojamelk aan de kook en voeg de agar agar toe en blijf nog een minuutje of twee roeren op laag vuur. Doe de warme, maar niet kokende sojamelk in mooie glaasjes. Laat een uur of 4 opstijven en doe er dan wat bosbessenjam en bosbessen op. Serveer koud.
Alvast een heerlijke Kerstmis op z’n Italiaans gewenst!
Comments